Để có một KKT Dung Quất “chuyên biệt, xanh, thông minh và phát triển bền vững”

Sau 27 năm đi vào hoạt động, KKT Dung Quất được nhận định là có bước phát triển vượt bậc, được đánh giá là một trong những khu kinh tế tiên phong và thành công của cả nước; là trung tâm sản xuất công nghiệp và là động lực phát triển kinh tế - xã hội của Quảng Ngãi và Vùng kinh tế điểm miền Trung.

• Tăng trưởng xanh: Chuyển biến từ nhận thức tới hành động - Nhìn từ thực tiễn Quảng Ninh
• Đẩy mạnh đầu tư ứng dụng khoa học và công nghệ là chiến lược phát triển kinh tế xanh
• Mô hình phát triển du lịch biển gắn với sự kiện thể thao xanh

Được áp dụng chính sách ưu đãi thuế đất và thuế thu nhập doanh nghiệp cao nhất

Ngày 28/2/2023 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã phê duyệt đồ án điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung xây dựng KKT Dung Quất đến năm 2045 với diện tích 45.332 ha. Trong đó, diện tích đất liền theo đồ án điều chỉnh khoảng 33.581ha, diện tích đảo Lý Sơn khoảng 1.492 ha (hiện trạng phần đảo nổi và không gian phát triển mới) và diện tích mặt nước khoảng 10.711 ha.

Với quy mô diện tích 45.332ha như đã phê duyệt, KKT Dung Quất là khu kinh tế tổng hợp, đa ngành, đa lĩnh vực; có trung tâm lọc hoá dầu, năng lượng quốc gia, cơ khí - luyện kim và trung tâm logictics lớn của khu vực nhằm phát huy và khai thác hiệu quả cảng nước sâu Dung Quất, sân bay Chu Lai; là đầu mối vận chuyển hàng hoá và giao thương quốc tế quan trọng trong khu vực miền Trung, Tây Nguyên. Dung Quất là một trong những khu kinh tế được Chính phủ Việt Nam cho phép áp dụng các chính sách ưu đãi về thuê đất và thuế thu nhập doanh nghiệp cao nhất hiện nay.

Đến nay, KKT Dung Quất đã thu hút 348 dự án, vốn đăng ký 18,088 tỷ USD (trong đó có 63 dự án FDI, vốn 2,203 tỷ USD), vốn thực hiện đạt khoảng 10,5 tỷ USD, có 250 dự án đã đi vào hoạt động; đóng góp ngân sách hàng năm khoảng 01 tỷ USD (chiếm khoảng 80% tổng thu ngân sách tỉnh) và giải quyết việc làm cho 66.670 lao động.

Theo số liệu so sánh về kết quả thực hiện các chỉ tiêu cơ bản năm 2022 giữa KKT Dung Quất với các KKT, KCN của 11 tỉnh trong khu vực Duyên hải miền Trung và Tây Nguyên, có thể nhận diện rõ vị thế và triển vọng của KKT Dung Quất. Cụ thể, về thu hút đầu tư và giá trị sản xuất, KKT Dung Quất xếp thứ nhất, cao hơn lần lượt là 2,5 lần và 5,6 lần so với đơn vị đứng thứ hai là KKT tỉnh Bình Định. Về giá trị thu ngân sách nhà nước, KKT Dung Quất xếp thứ nhất và cao hơn 3,2 lần so với đơn vị đứng thứ hai là KKT và KCN Quảng Nam; và cao hơn 1,5 lần tổng giá trị của 10 KKT còn lại. Riêng giá trị xuất nhập khẩu xếp thứ nhất và cao hơn 1,1 lần so với đơn vị đứng thứ hai là KKT Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa.

Trong thời gian tới, bên cạnh việc tập trung thu hút các ngành lĩnh vực mà KKT Dung Quất có lợi thế như thu hút các ngành công nghiệp lọc - hóa dầu, năng lượng (điện khí, tái tạo); sản xuất phụ tùng ô tô; điện - điện tử, da giày, dệt may, cơ khí chế tạo, công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp công nghệ cao; Phát triển các mô hình khu công nghiệp - đô thị - dịch vụ, khu công nghiệp hỗ trợ, khu công nghiệp chuyên sâu, khu công nghiệp sinh thái; đồng thời thu hút các ngành dịch vụ đa dạng, hiện đại, bền vững, từng bước đưa Dung Quất trở thành cửa ngõ, trung tâm trung chuyển hàng hóa, vận tải, kho bãi, logistic, thương mại của vùng; Hình thành và phát triển các khu du lịch sinh thái nghỉ dưỡng ven biển, đảo (có sân golf), các khu vui chơi giải trí hiện đại, đẳng cấp mang tầm quốc tế, phát triển huyện đảo Lý Sơn gắn với bãi biển Bình Châu trở thành trung tâm du lịch biển - đảo; Ban Quản lý từng bước hạn chế thu hút đầu tư các dự án phát sinh chất thải lớn, gây ô nhiễm, suy thoái môi trường, tạo điều kiện phát triển các ngành sản xuất xanh mới, chú trọng ứng dụng công nghệ xanh, hệ thống quản lý và kiểm soát hoạt động sản xuất tiết kiệm tài nguyên, giảm phát thải, cải thiện môi trường sinh thái trong khu kinh tế Dung Quất và các khu công nghiệp.

Với tiềm năng, lợi thế và nền tảng phát triển sẵn có, trong thời gian tới KKT Dung Quất sẽ bước vào giai đoạn phát triển mới theo hướng là "Khu kinh tế chuyên biệt, xanh, thông minh và phát triển bền vững", tiếp tục sẽ là động lực, là hạt nhân tăng trưởng của kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Ngãi và vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.

Để KKT Dung Quất “gà đẻ trứng vàng”

Sự kiện ngày 28/02/2023 Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng KKT Dung Quất đến năm 2045 tại Quyết định số 168/QĐ-TTg thực sự là cơ hội thúc đẩy phát triển KKT Dung Quất theo hướng “Chuyên biệt, xanh, thông minh và phát triển bền vững” trong giai đoạn tới.

Tuy nhiên, để KKT Dung Quất thực sự phát triển theo đúng định hướng quy hoạch, việc ngân sách nhà nước tiếp tục ưu tiên đầu tư kết cấu hạ tầng và tiện ích cho KKT Dung Quất là vấn đề hết sức cần thiết và cấp bách; sẽ phát huy hiệu quả ngay, tránh rủi ro trong đầu tư công, góp phần tăng nguồn thu ngân sách, phát triển kinh tế - xã hội.

Nhu cầu vốn để đầu tư hệ thống hạ tầng trong thời gian đến (đến năm 2030) là rất lớn, trong đó tập trung đầu tư hạ tầng giao thông, hạ tầng đô thị, hạ tầng cấp nước, hạ tầng cấp nước, hạ tầng cấp điện, hạ tầng môi trường, hạ tầng KCN, CCN, hạ tầng thương mại, dịch vụ, du lịch.

KKT Dung Quất đã đóng góp cho ngân sách nhà nước hàng chục ngàn tỷ đồng mỗi năm, nhưng việc đầu tư vào KKT Dung Quất lại chưa tương xứng; Trong giai đoạn 2009 - 2022, thu ngân sách trên địa bàn cho ngân sách Trung ương là rất lớn, khoảng 153.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong giai đoạn này, ngân sách Trung ương chỉ hỗ trợ đầu tư hạ tầng KKT Dung Quất là 1.583 tỷ đồng (bằng 1% nguồn thu).

Do đó, ngoài nguồn vốn ngân sách tỉnh đầu tư, KKT Dung Quất cần có cơ chế đặc biệt. Theo đề xuất của ông Hà Hoàng Việt Phương - Trưởng ban quản lý KKT Dung Quất thì “Trung ương hỗ trợ có mục tiêu hàng năm cho Khu Kinh tế Dung Quất tương ứng mức 10-15% số thu trên địa bàn nộp về ngân sách Trung ương để đầu tư, sửa chữa, nâng cấp hệ thống kết cấu hạ tầng trong giai đoạn đến năm 2030”. Ông Phương cho rằng đây là yếu tố quan trọng góp phần tiếp tục nuôi dưỡng và phát triển nguồn thu trên địa bàn, làm cơ sở để tỉnh và Trung ương có nguồn lực tiếp tục đầu tư phát triển kinh tế-xã hội.

Mặc dù là “con gà đẻ trứng vàng” song KKT Dung Quất vẫn chưa quan tâm đúng mức. Nếu được xem xét cho cơ chế bố trí lại 10%-15% số thu ngân sách để KKT Dung Quất có điều kiện chỉnh trang, sửa chữa, nâng cấp hệ thống hạ tầng giao thông, hạ tầng đô thị, hạ tầng các khu tái định cư đã xuống cấp; đồng thời đầu tư mới hệ thống hạ tầng giao thông trục chính, các khu tái định cư, khu xử lý nước thải tập trung, phát triển cây xanh; các dự án tạo quỹ đất sạch để thu hút đầu tư.. nơi này còn phát triển mạnh hơn nữa, đóng góp cho ngân sách địa phương và ngân sách Trung ương nhiều hơn nữa.

Quan trọng hơn, sự phát triển của KKT Dung Quất sẽ là đầu tàu phát triển và tạo ra sự lan tỏa cho sự phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Ngãi nói riêng và vùng kinh tế trọng điểm miền Trung nói chung.

Năm 2023 là năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; trong đó, KKT Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi có 2 nhiệm vụ quan trọng đã được xác định “Mở rộng và xây dựng trung tâm lọc, hóa dầu và năng lượng quốc gia tại KKT Dung Quất” và “Phát triển đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi trở thành trung tâm du lịch biển - đảo”.  Đây là một quyết sách rất quan trọng của Bộ chính trị cũng thể hiện sự quan tâm của Bộ chính trị đối với sự phát triển KTXH của vùng miền Trung, trong đó có tỉnh Quảng Ngãi; việc thực hiện 02 nhiệm vụ này sẽ là động lực và tạo ra đòn bẩy mới cho sự phát triển kinh tế của Quảng Ngãi và vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, với hạt nhân là KKT Dung Quất.

Đối với nội dung “Mở rộng và xây dựng trung tâm lọc, hóa dầu và năng lượng quốc gia tại KKT Dung Quất”, hiện nay, Tỉnh đã tham gia hoàn thiện dự thảo Đề cương Đề án để gửi Bộ Công thương xem xét lấy ý kiến các Bộ ngành địa phương để triển khai các bước tiếp theo.

Đối với nội dung “Phát triển đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi trở thành trung tâm du lịch biển - đảo”, hiện nay Ban Quản lý đang triển khai lập và trình đồ án Quy hoạch Phân khu xây dựng tỷ lệ 1/2000 Đô thị Lý Sơn; theo đó, định hướng: (1) Xây dựng huyện đảo Lý Sơn phù hợp với chiến lược phát triển quốc gia nói chung và chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam nói riêng; (2) Xây dựng huyện đảo Lý Sơn thành một đô thị du lịch biển đảo năng động, hấp dẫn và đáng sống với hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật - xã hội đồng bộ, hiện đại; không gian kiến trúc cảnh quan, đô thị văn minh, môi trường bền vững và sử dụng đất đai hiệu quả; xứng đáng với vị thế của một trung tâm du lịch trọng điểm của tỉnh, vùng và của Quốc gia; gắn kết chặt chẽ giữa phát triển kinh tế với đảm bảo an ninh - quốc phòng. Sau khi Đồ án Quy hoạch phân khu được duyệt, tỉnh sẽ có xây dựng kế hoạch, lộ trình, tập trung nguồn lực để thu hút đầu tư phát triển Đảo Lý Sơn theo đúng định hướng mà Nghị quyết 26 đã đề ra.

Với nền tảng phát triển hiện có cùng với những tiềm năng, lợi thế của KKT Dung Quất và Lý Sơn mà không dễ nơi nào có được, đồng thời với việc quy hoạch đồng bộ, bài bản; đây là điều kiện rất thuận lợi để Trung ương, tỉnh tập trung nguồn lực để đầu tư cơ sở hạ tầng và hỗ trợ kêu gọi đầu tư phát triển của tỉnh Quảng Ngãi.

Nguồn: Tạp chí Công thương

• phản hồi

• cùng chuyên mục