Ngăn chặn thuốc và thực phẩm chức năng giả bằng công nghệ

(CHG) Thuốc giả, thực phẩm chức năng giả liên tục bị các cơ quan chức năng bắt giữ và tiêu huỷ. Nhưng dường mặt hàng giả này vẫn tồn tại ở mọi ngõ ngách, từ nông thôn đến thành thị.Để ngăn chặn tình trạng thuốc và thực phẩm chức năng giả vào thị trường, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó có việc ứng dụng công nghệ để truy xuất nguồn gốc.

 

 

Vấn nạn thuốc và thực phẩm chức năng giả

Trước hết, phải nhắc tới vấn nạn thực phẩm chức năng giả xảy ra trong năm 2022 với 2 vụ việc tại Hà Nội và Bắc Giang gây cho người tiêu dùng không ít lo ngại.

Cuối tháng 2/2022, Công an quận Long Biên (Hà Nội) đã bắt giữ và xử lý pháp luật đối với Nguyễn Đăng Hoàng Chương (SN 1994, HKTT: 88 Nguyễn Trãi, Linh Xá, Bắc Ninh) về hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm.

Quá trình khám xét, Đội cảnh sát kinh tế Công an quận Long Biên đã thu giữ hàng trăm sản phẩm các loại dùng để bôi, uống, xịt làm đẹp, chữa bệnh với nhiều mẫu mã và thương hiệu khác nhau như: Cao bôi dược liệu, khớp Khang Thọ; xoang Ngọc Linh, kem dưỡng trắng da Sắc Bảo Ngọc, Bổ phế ích phế Đan, Oga Max; Khang Cốt Đơn, Mộc Vị Khang, Cát vượng Hoàn; An thần Đan, dạ dày Tâm Vị, dạ dày Hoàng Hường... nhãn mác đề sản xuất tại Công ty TNHH Dược phẩm Nam Dương, Công ty TNHH TM Dược phẩm Trang Ly; 22.000 tem nhãn các loại cùng nhiều vỏ lọ, vỏ hộp chưa dán nhãn mác.

Toàn bộ số hàng hóa bị thu giữ nêu trên đều được Công ty TNHH dược phẩm Nam Dương khẳng định là hàng giả.

Tiếp theo, ngày 16/6/2022, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Bắc Giang đã phối hợp với các đơn vị liên quan bắt quả tang, thu giữ 16 thùng nặng khoảng 600kg chứa các viên nang là thực phẩm chức năng Collagen giả và 13 thùng chứa vỏ hộp giấy, hộp nhựa, tem nhãn Collagen, cùng 3 máy khò và nhiều đồ vật liên quan.

Đối tượng Vũ Văn Sỹ (SN 1995) là giám đốc công ty Cổ phần Công nghệ cao UEPHS thừa nhận, đã đặt mua các viên nang trên từ một số cá nhân khác. Sau đó, Sỹ làm giả các loại vỏ hộp, nhãn mác để đóng gói thành sản phẩm Collagen Gold (giả sản phẩm Collagen do Công ty cổ phần dược phẩm Top Queen Việt Nam là đơn vị đăng ký nhập khẩu từ nhà sản xuất AVA Pharmaceutical) nhằm mục đích kiếm lời.

Mở rộng vụ án, Công an tỉnh Bắc Giang đã tạm giữ Ong Thị Vân (sinh năm 1988) là Giám đốc Công ty TNHH Nam Phong (ngách 322/95/29, đường Mỹ Đình, phường Mỹ Đình 1, Nam Từ Liêm, Hà Nội. Đối tượng Ong Thị Vân khai nhận đã đặt 1.200 lọ thực phẩm chức năng Collagen của Sỹ và giao cho trình dược viên bán trên facebook. 

Nguy hiểm hơn là vấn nạn thuốc giả khi các cơ quan chức năng liên tiếp thu hồi và tiêu hủy. Điển hình như ngày 31/8/2022, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã có công văn gửi các cơ quan chức năng về việc mẫu thuốc Pannefia-40 không đạt tiêu chuẩn chất lượng. Sở Y tế Hà Nội cũng đã thu hồi thuốc Pannefia-40 do Công ty TNHH Dược phẩm Á Mỹ nhập khẩu. 

Nguyên nhân bởi viên nén Pannefia-40 (Pantoprazol natri 40mg), SĐK: VN-15243-12, Lô SX: BNT0321058, NSX: 12/3/2021, HD: 11/3/2024, Công ty Brawn Laboratories Ltd (India) sản xuất, Công ty TNHH Dược phẩm Á Mỹ nhập khẩu, không đạt yêu cầu chất lượng về chỉ tiêu tạp chất liên quan (vi phạm mức độ 2).

Trước đó, Sở Y tế Hà Nội cũng có văn bản thu hồi thuốc Rabesta 20 và thuốc PQA Sinh khí do không đạt tiêu chuẩn, chất lượng. Theo đó, viên nén bao tan trong ruột Rabesta 20 (Rabeprazol natri 20mg), SĐK: VN 18521-12, Lô SX: V-159, NSX: 14/02/2022, HD 13/02/2024, Công ty Stallion Laboratories Pct. Ltđ (Ấn Độ) sản xuất, Công ty CP Dược thiết bị y tế Đà Nẵng nhập khẩu, không đạt yêu cầu chất lượng về chỉ tiêu độ hòa tan.

Thuốc PQA Sinh khí, SĐK: VĐ-32300-19, lô SX: 140121, NSX 14/01/2021, HD 14/01/2024 do Công ty Cổ phần dược phẩm PQA sản xuất. Mẫu thuốc không đạt yêu cầu chất lượng về chỉ tiêu định tính bạch truật, đương quy (vi phạm mức độ 2)…

Đặc biệt, ngày 25/8, Cục quản lý Dược thu hồi giấy đăng ký lưu hành thuốc đối với 30 loại thuốc như: Celofirm 200; Sofilim Eye drop; Dispeptin; Dulcolax.... Các thuốc này được sản xuất trước ngày quyết định có hiệu lực và đã nhập khẩu vào Việt Nam; hoặc thuốc nước ngoài nhập khẩu trong trường hợp được giao hàng tại cảng đi của nước xuất khẩu trước ngày quyết định có hiệu lực tiếp tục được phép lưu hành đến hết hạn dùng của thuốc.

Triển khai đồng bộ nhiều giải pháp chống hàng giả

Để quản lý hiệu quả thị trường thuốc và thực phẩm chức năng, nhất là việc kiểm soát hàng giả, hàng nhái, cơ quan chức năng cần làm gì, doanh nghiệp kinh doanh cần làm gì? Người tiêu dùng bảo vệ quyền lợi của chính mình bằng cách nào?

Sáng ngày 22/9/2022 tại TP Hồ Chí Minh, hội thảo “Thuốc và thực phẩm chức năng giả - Hiện trạng và giải pháp” do Hiệp hội chống hàng giả Việt Nam phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghệ Việt Nam (VCCI) đã đặt ra nhiều giải pháp để ngăn chặn, hạn chế vấn nạn thuốc và thực phẩm chức năng giả.

Bà Nguyễn Diệu Hà, Tổng thư ký, Chánh văn phòng Hiệp hội Doanh nghiệp dược Việt Nam cho biết, số lượng thuốc giả xâm nhập vào hệ thống cung ứng và đến tay bệnh nhân đang ngày càng gia tăng. 

Nhiều vụ án liên quan đến thuốc giả được phát hiện, thu hút sự quan tâm của toàn xã hội. Thuốc giả được sản xuất khá tinh vi và người bệnh khó có thể phát hiện được điểm khác nhau. Nếu sử dụng phải thuốc và thực phẩm thức năng giả sẽ gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khoẻ, thậm chí đến tính mạng con người.

Ông Nguyễn Đức Lê - Phó cục trưởng Cục nghiệp vụ Tổng cục Quản lý thị trường phát biểu tại Hội thảo "Thuốc và thực phẩm chức năng giả - Hiện trạng và giải pháp”. Ảnh: TTXVN

Theo ông Nguyễn Đức Lê - Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ, Tổng cục Quản lý thị trường cho biết, có nhiều nguyên nhân dẫn đến hành vi làm giả thuốc và thực phẩm chức năng. Trong đó có nguyên nhân từ lợi nhuận của hành vi sản xuất, buôn bán thuốc và thực phẩm chức năng giả là rất lớn. Và ý thức của người tiêu dùng chưa cao, vẫn tự ý mua thuốc không qua kê đơn tại các hiệu thuốc hoặc các chợ mạng

“Trong thời gian vừa qua, một số các mặt hàng để phòng, chống dịch Covid-19 được nhập khẩu từ nước ngoài vào Việt Nam mà chưa được cấp phép và được bán phổ biến trên không gian mạng. Điều đó khiến người tiêu dùng bị đánh lừa, mua phải các sản phẩm không rõ nguồn gốc và chưa được cấp phép của Bộ y tế”, ông Nguyễn Đức Lê cho biết.

Vừa qua tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, lực lượng quản lý thị trường đã đấu tranh, phát hiện và tạm giữ, xử lý hàng chục nghìn các sản phẩm. Các sản phẩm này chưa được đánh giá về chức năng cũng như công dụng của thuốc.

Theo thống kê của Tổng cục Quản lý thị trường, từ đầu năm 2022 đến nay, đơn vị đã kiểm tra, xử lý gần 1.500 vụ việc vi phạm liên quan đến hàng giả, hàng nhái, hàng giả mạo nhãn hiệu, không rõ nguồn gốc xuất xứ… có giá trị lên tới hàng chục tỷ đồng. Hiện hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ diễn ra ở hầu hết lĩnh vực; trong đó, dược phẩm và thực phẩm chức anwng giả xuất hiện nhiều trên thị trường.

Trước tình trạng hàng giả, hàng nhái gây ảnh hưởng rất lớn đến thương hiệu, uy tín của doanh nghiệp chân chính, nhiều doanh nghiệp cho biết đã áp dụng công nghệ trong việc chống hàng giả. Việc áp dụng giúp giảm một lượng lớn hàng giả trên thị trường. 

Một trong những giải pháp công nghệ được nhiều doanh nghiệp triển khai và Trung tâm công nghệ chống hàng giả Việt Nam áp dụng là TrueData. TrueData là giải pháp kỹ thuật được kết hợp giữa dạng sản phẩm và dạng quy trình, hoạt động trên nguyên lý thu thập và bảo vệ các dữ liệu (bao gồm các thông tin liên quan đến nguồn gốc, xuất xứ, quá trình sản xuất và lưu hành sản phẩm).

Bên cạnh tìm giải pháp công nghệ, các doanh nghiệp cũng cho rằng, để chống vấn nạn dược phẩm và thực phẩm chức năng giả cần sự vào cuộc hơn nữa của cơ quan chức năng trong việc kiểm tra, xử lý các cơ sở sản xuất, kinh doanh sai quy định. Đồng thời xây dựng cơ chế khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng công nghệ, kiểm soát chặt chẽ thị trường cũng như nâng cao kiến thức cho người tiêu dùng về thuốc và thực phẩm chức năng.

“Trong thời gian tới, lực lượng quản lý thị trường chúng tôi sẽ tăng cường công tác nắm bắt địa bàn, phối hợp các cơ quan chức năng khác kịp thời phát hiện các tổ chức, cá nhân có hành vi sản xuất, kinh doanh, buôn bán hoặc tàng trữ thuốc giả, thực phẩm chức năng giả để kịp thời xử lý theo quy định của pháp luật”, ông Nguyễn Đức Lê nhấn mạnh.

Để bảo vệ mình, người tiêu dùng vẫn cần phải chủ động trong vấn đề lựa chọn, sử dụng thuốc và thực phẩm chức năng, tự trang bị kiến thức về việc phân biệt hàng thật, hàng giả. Mặt khác, xã hội vẫn đang cần các cơ quan chức năng triển khai những giải pháp đồng bộ để ngăn chặn hàng giả, hàng nhái đối với mặt hàng thuốc và thực phẩm chức năng để bảo vệ người tiêu dùng một cách hiệu quả. Trong đó, rất cần những giải pháp công nghệ giúp người tiêu dùng cũng như doanh nghiệp phân biệt được dễ dàng hàng giả, hàng thật để tự bảo vệ mình trước vấn nạn hàng giả, hàng nhái hiện nay.

• phản hồi

• cùng chuyên mục