Bài 2: "Phù phép" đường nhập lậu thành đường sản xuất trong nước


(CHG) Dù lực lượng chức năng liên tục bắt giữ đường nhập lậu, nhưng với những thủ đoạn ngày càng tinh vi, đặc biệt là việc hợp thức hóa bằng hóa đơn chứng từ, thậm chí còn đưa cả bao bì từ trong nước ra nước ngoài đóng gói, sau đó đưa hàng thẩm lậu qua biên giới… đã gây không ít khó khăn cho lực lượng chức năng.
Đường Thái Lan được bán tràn lan tại thị trường trong nước.
Hợp thức hóa việc kinh doanh đường lậu?
Theo giới kinh doanh đường cho biết, lượng đường bán trên thị trường tại các chợ, tạp hóa dưới hình thức không có bao bì, nhãn mác là đường nhập lậu. Đường được đóng gói, có nhãn mác cũng không chắc là đường trong nước sản xuất. Hiện tại, đang có không ít các doanh nghiệp thương mại liên quan đến mặt hàng đường đều tham gia buôn bán đường lậu, phù phép đường lậu thành đường hợp pháp để tung ra thị trường, thu lợi nhuận lớn.
Theo Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA), trước năm 2020, để giấu xuất xứ Thái Lan, các đầu nậu thường thay bao bì gốc bằng bao bì các nhà máy đường trong nước, hoặc đưa vào các cơ sở chế biến đường phèn ở khu vực biên giới trước khi đưa ra thị trường tiêu thụ. Từ năm 2020, theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), Việt Nam cho phép nhập khẩu không giới hạn đường từ các nước ASEAN với mức thuế thấp (5%) nên đường Thái lan nhập khẩu chính ngạch tăng đột biến. 
Do đó, đường nhập lậu nguồn gốc Thái Lan qua biên giới chỉ cần dán nhãn phụ lên bao bì là có thể lưu thông tự do. Lực lượng chức năng cũng không phân biệt được đâu là đường nhập khẩu chính ngạch và đâu là đường nhập lậu. 
Từ tháng 12/2021 đến nay, hoạt động mua bán đường nhập lậu có diễn biến gia tăng đột biến tại các khu vực biên giới Tây Nam. Tại các thị trường tiêu thụ, đặc biệt là thành phố lớn, mạng lưới phân phối đường nhập lậu hầu như hoạt động công khai dưới hình thức đường đóng cây 112kg và đường đóng túi 1kg của các cơ sở sang chiết đóng gói. Đường Thái Lan xuất hiện tràn ngập trên thị trường với giá rất rẻ. Đây là nghịch lý dễ thấy vì đường Thái Lan nhập chính ngạch đang phải chịu thuế phòng vệ thương mại (gồm chống phá giá, chống trợ cấp) lên đến 47,64%.
Theo ông T. - một tiểu thương chuyên kinh doanh đường tại TP. HCM, đường nhập lậu trước đây khi vận chuyển qua biên giới sẽ được tập kết về các kho ở những địa phương giáp biên, một số được tập kết thẳng về khu vực giáp ranh các thành phố lớn, trong đó chủ yếu là TP. HCM. Hiện nay, mạng xã hội, internet phát triển mạnh nên giới buôn lậu tối ưu hóa khâu vận chuyển logistics, người mua, kẻ bán phần lớn giao nhận hàng trực tiếp chứ không qua kho như trước. 
Đường lậu từ Thái Lan có hạt nhỏ hơn đường trong nước sản xuất, chỉ cần nhìn hạt đường sẽ dễ dàng nhận biết đường nhập lậu hay đường sản xuất trong nước, nhưng vẫn không thể xử lý được. Nguyên nhân là do đường lậu sau khi bị kiểm tra, tịch thu sẽ được địa phương cho phép bán đấu giá ra bên ngoài. Doanh nghiệp đấu thầu thành công sẽ được bán đường lậu này ra thị trường và có đủ hóa đơn chứng từ nhờ từ tham gia đấu thầu. Khi đã có bộ chứng từ này, họ có thể sử dụng nhiều lần, quay vòng liên tục mà không phải lo ngại bị kiểm tra xử lý. 
Phải chăng đó là việc hợp thức hoá đơn chứng từ kinh doanh đường nhập lậu hợp lệ?

Cần chung tay bảo vệ thương hiệu ngành Mía đường Việt Nam. Ảnh minh hoạ.
Tăng cường chống nhập lậu đường cát
Theo đánh giá của Bộ Công thương, có sự dịch chuyển và gia tăng nhanh lượng đường nhập khẩu từ 5 quốc gia bị điều tra, kể từ thời điểm Bộ Công thương tiến hành áp dụng biện pháp chống bán phá giá và chống trợ cấp tạm thời.
Trái ngược với xu hướng này, lượng nhập khẩu đường xuất xứ Thái Lan bắt đầu giảm mạnh từ tháng 3/2021, với mức giảm là -72%.
Đặc biệt, cơ quan điều tra của Bộ Công Thương nhận thấy, có rất nhiều quốc gia không có vùng nguyên liệu trồng mía, hoặc sản lượng sản xuất đường rất hạn chế, nhưng đang xuất khẩu số lượng lớn vào Việt Nam kể từ khi áp dụng biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp đối với đường có xuất xứ từ Thái Lan.
Kết quả điều tra cho thấy, ngành sản xuất mía đường trong nước vẫn không thể huy động thêm công suất một cách đáng kể, mặc dù biện pháp phòng vệ thương mại đối với đường từ Thái Lan đã được áp dụng.
Với việc công suất thiết kế suy giảm liên tục do tình trạng đóng cửa của các nhà máy, ngành đường trong nước chỉ còn đáp ứng khoảng 20% nhu cầu tiêu thụ trong nước.
Diện tích trồng mía, lượng mía thu hoạch tiếp tục suy giảm cho thấy ngành sản xuất mía đường trong nước vẫn đang gặp rất nhiều khó khăn, để có thể cải thiện tình hình sản xuất, kinh doanh.
Tại Hội nghị sơ kết công tác quý 3/2022 của Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, ông Vũ Như Hà, Phó cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03-Bộ Công an) nhấn mạnh: Đối với mặt hàng đường, từ khi Bộ Công thương ban hành thông tư về áp dụng các biện pháp phòng vệ đối với đường Thái Lan, có hiện tượng “hô biến” đường Thái Lan gắn xuất xứ, thay bao bì sản phẩm của các nước lân cận, sau đó nhập khẩu số lượng lớn chính ngạch vào Việt Nam. Toàn bộ hồ sơ tờ khai hải quan, hàng hóa có nguồn gốc, xuất xứ hợp lệ. 
Thời gian qua, lực lượng cảnh sát kinh tế các địa phương đã phối hợp với lực lượng hải quan kiểm tra, nắm bắt thông tin từ nước ngoài và trong nước. Qua kiểm tra, hầu hết các doanh nghiệp được cấp phép, đăng ký kinh doanh sản xuất, buôn bán đường bình thường nên quá trình xử lý về gian lận xuất xứ gặp nhiều khó khăn. Tháng 9/2022, Bộ Công thương tiếp tục ban hành thông tư về áp dụng biện pháp phòng vệ đối với mặt hàng đường của hầu hết các nước có nguy cơ gian lận xuất xứ.
Hiện nay, hoạt động buôn lậu chủ yếu diễn ra trên tuyến biên giới Tây Nam. Bên cạnh nguyên nhân do cơ chế chính sách, thủ đoạn của các đối tượng cũng thường xuyên thay đổi. Lợi dụng đường mòn lối mở, các đối tượng đưa hàng hóa thẩm lậu vào Việt Nam. Sau khi chuyển trót lọt vào nội địa, các đối tượng tiếp tục hợp thức hóa bằng hóa đơn, biến hàng nhập lậu thành hàng sản xuất trong nước.Tinh vi hơn, các đối tượng còn đưa bao bì từ trong nước ra nước ngoài đóng gói, sau đó đưa hàng thẩm lậu biên giới, gây khó khăn cho lực lượng chức năng kiểm tra, bắt giữ.
Theo Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường, ông Trần Hữu Linh: Trong khi tình trạng vận chuyển trái phép hàng hóa qua đường tiểu ngạch trên tuyến biên giới phía Bắc được hạn chế thì tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa diễn ra phức tạp trên tuyến biên giới Tây Nam. 
“Trong quý 3, nổi lên mặt hàng đường cát. Hoạt động buôn lậu đường cát diễn ra chủ yếu qua khu vực biên giới Quảng Trị, Long An. Do nhu cầu tăng cao nên mặt hàng đường cát luôn được lực lượng quản lý thị trường đưa vào tầm ngắm”, ông Trần Hữu Linh chia sẻ.
Nhằm thống nhất trong toàn ngành, Tổng cục Hải quan đã hướng dẫn cục hải quan các tỉnh, thành phố thực hiện các quyết định của Bộ Công thương về việc áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại, đối với một số sản phẩm đường mía.
Theo đó, để đảm bảo việc khai báo trên tờ khai hải quan hàng hóa nhập khẩu, Tổng cục Hải quan yêu cầu hải quan tỉnh, thành phố hướng dẫn tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hóa thuộc đối tượng áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại khai báo thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp theo hướng dẫn tại bảng mã thuế chống bán phá giá dùng trung VNACCS đã được đăng tải trên website:http://www.customs.gov.vn với mức thuế là tổng mức thuế của thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp quy định điểm 3.1 mục 3 thông báo ban ành kèm theo Quyết định số 1514/QĐ-BCT.
Tổng cục Hải quan cũng yêu cầu các đơn vị chỉ đạo công chức Hải quan, kiểm tra chặt chẽ chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa, giấy chứng nhận chất lượng của nhà sản xuất theo các bước kiểm tra,nhằm tránh gian lận thương mại trong mặt hàng đường cát.
Với hàng loạt biện pháp nhằm ngăn chặn quyết liệt mặt hàng đường cát nhập lậu, hy vọng số hàng đường cát đang còn tồn kho của cả ngành mía đường sẽ được tiêu thụ để các nhà máy có tiền thanh toán cho người nông dân trồng mía, và hy vọng ngành mía đường nội địa được khôi phục trở lại. 
Còn lại: 1000 ký tự
Tiền Giang: Công an phát hiện 19.000 bao thuốc lá điếu nhập lậu

(CHG) Ngày 13/11/2024, trao đổi với PV, Công an tỉnh Tiền Giang cho biết vừa tạm giữ đối tượng vận chuyển 19.000 bao thuốc lá điếu nhập lậu…

Xem chi tiết
Đắk Nông: Phát hiện và xử phạt cửa hàng kinh doanh quần áo giả mạo nhãn hiệu Adidas

(CHG)Vừa qua, Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 3 đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Cơ sở kinh doanh quần áo may sẵn tại thị trấn Đắk Mâm, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông về hành vi trưng bày, bán hàng hóa giả mạo nhãn hiệu Adidas đang được bảo hộ tại Việt Nam với số tiền xử phạt là 10.000.000 đồng, đồng thời buộc tiêu hủy toàn bộ 119 sản phẩm quần áo giả mạo nhãn hiệu Adidas.

Xem chi tiết
Đắk Lắk: Công an huyện Ea Súp phát hiện, tạm giữ đối tượng mua bán giấy phép lái xe giả

(CHG) Công an huyện Ea Súp (tỉnh Đắk Lắk) cho biết, lực lượng chức năng vừa phát hiện, bắt quả tang đối tượng mua giấy phép lái xe giả về bán cho người dân.

Xem chi tiết
Cục Quản lý thị trường tỉnh Đắk Nông thực hiện kế hoạch chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả các tháng cuối năm

(CHG) Cục QLTT Tỉnh Đắk Nông triển khai thực hiện Kế hoạch số 476/KH-QLTTĐNo Kế hoạch cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả các tháng cuối năm 2024; dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025.Nhằm đảm bảo ổn định thị trường hàng hóa trên địa bàn toàn Tỉnh.

Xem chi tiết
Đà Nẵng: Xử phạt 02 cửa hàng trưng bày để bán hàng giả mạo nhãn hiệu

(CHG) Lực lượng chức năng thành phố Đà Nẵng kiểm tra đột xuất 02 cửa hàng kinh doanh có hành vi trưng bày bán hàng hóa giả mạo nhãn hiệu và xử phạt 24 triệu đồng.

Xem chi tiết
2
2
2
3