Tết Nguyên đán và mùa lễ hội 2023: Mối nguy và trách nhiệm đảm bảo an toàn thực phẩm


(CHG) Dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Quý Mão năm 2023, nhu cầu tiêu dùng tăng cao, các hoạt động mua bán, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ diễn ra có chiều hướng gia tăng, nhất là các mặt hàng phục vụ tiêu dùng tiềm ẩn nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm. Phóng viên Tạp chí Điện tử Kỹ thuật Chống hàng giả và Gian lận thương mại đã có cuộc phỏng vấn Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường Trần Hữu Linh về vấn đề này.
Nguy cơ tiềm ẩn…
- PV: Vào những thời điểm cuối năm và Tết Nguyên đán Quý Mão năm 2023 đang cận kề, nhu cầu tiêu dùng tăng cao, các hoạt động mua bán, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ diễn ra có chiều hướng gia tăng, nhất là các mặt hàng phục vụ tiêu dùng tiềm ẩn nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm. Thưa Tổng Cục trưởng, ông đánh giá như thế nào về tình hình này?
Ông Trần Hữu Linh - Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường.
- Ông Trần Hữu Linh: An toàn thực phẩm là lĩnh vực rất quan trọng do gắn liền với sức khoẻ của người dân, nên Tổng cục Quản lý thị trường thường xuyên chỉ đạo toàn lực lượng tăng cường quản lý địa bàn, chủ động phát hiện, kiểm tra và xử lý nghiêm các cơ sở vi phạm, đồng thời tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về tác hại của việc sử dụng thực phẩm không an toàn, thực phẩm giả, kém chất lượng, để không sử dụng các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc, không bảo đảm an toàn thực phẩm và kịp thời cung cấp thông tin về các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực có dấu hiệu vi phạm đến các cơ quan chức năng để kiểm tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Dịp Tết Nguyên đán và mùa lễ hội xuân 2023 sắp đến sẽ là khoảng thời gian nhân dân tiêu thụ nhiều thực phẩm, Tổng cục đã ban hành Kế hoạch số 10/KH-TCQLTT ngày 07/11/2022 về cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả các tháng cuối năm 2022; dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Quỹ Mão năm 2023. Theo đó, yêu cầu Cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố tăng cường kiểm tra, ngăn chặn hàng hóa nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ nói chung và thực phẩm nói riêng.
Trong 10 tháng đầu năm 2022, lực lượng quản lý thị trường cả nước đã kiểm tra 4.331 vụ, xử lý 3.321 vụ việc vi phạm về an toàn thực phẩm, xử phạt vi phạm hành chính hơn 12,63 tỷ đồng, trị giá tang vật thu giữ hơn 16,45 tỷ đồng.
Ông Trần Hữu Linh tại buổi trưng bày "Quản lý thị trường đi cùng nhịp sống".
Đối với hình thức chợ mạng, thực tế cho thấy các cửa hàng trên mạng xã hội kinh doanh các sản phẩm thực phẩm, đặc biệt là thức ăn chế biến sẵn luôn cam kết về nguồn nguyên liệu, quy trình chế biến, bảo quản nhưng rất khó để cơ quan chức năng giám sát việc hiện này. Người mua chỉ biết tin tưởng hoàn toàn vào lời quảng cáo, cũng như sự trung thực của người bán mặc dù không phải người bán nào cũng giữ đúng cam kết của mình. Mặt khác, đối với kiểm tra chuyên ngành về thực phẩm, việc chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm không chỉ góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển sản xuất, kinh doanh, nhưng do điều đó cũng đồng nghĩa là cơ quan quản lý nhà nước vẫn phải chấp nhận một tỷ lệ rủi ro nhất định.
Với mô hình kinh doanh trên mạng rầm rộ như hiện nay, việc tự công bố của các cá nhận kinh doanh thực phẩm gần như là không thực hiện và rất khó xác định được địa chỉ kinh doanh chính xác đối với nhiều trường hợp.
Vì vậy, để có thể quản lý hiệu quả đối với cá nhân, tổ chức kinh doanh thực phẩm online, các cơ quan chức năng cần phải có kế hoạch kiểm tra, hậu kiểm đối với sản phẩm thực phẩm được bán ra thị trường nhất là trên môi trường số, thật cụ thể chi tiết. Đồng thời, cần nâng cao mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an toàn thực phẩm để tạo tính răn đe, bảo đảm tính tuân thủ pháp luật, kết hợp với việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật không những cho người bán mà kể cả người mua để người mua trở thành người tiêu dùng khôn ngoan, phát hiện, không tham gia sử dụng và thông báo kịp thời cho cơ quan quản lý thị trường nơi gần nhất để xử lý nghiêm theo quy định.
- Trước vấn nạn hàng giả, hàng nhái, công tác kiểm soát thị trường của lực lượng quản lý thị trường đã gặp phải những khó khăn gì, thưa ông?
- Trong quá trình kiểm tra, kiểm soát thị trường chúng tôi gặp phải một số khó khăn, vướng mắc như sau:
Năm 2022, đất nước đã thích ứng với đại dịch Covid-19 theo tình hình mới, tuy nhiên, hậu quả và những ảnh hưởng của nó cũng làm ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển kinh tế - xã hội. Các ngành như du lịch, giải trí, ăn uống… vẫn chưa được phục hồi như trước, nên phần nào ảnh hưởng tới hoạt động kiểm tra trong dịp “Tháng hành động vì an toàn thực phẩm”.
Nhiều cơ sở kinh doanh tuy đã được tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm và được cấp giấy xác nhận tuy nhiên việc nắm bắt các quy định về an toàn thực phẩm đôi khi chưa sâu, còn chưa chính xác. Có những cơ sở kinh doanh đã được cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện theo quy định, nhưng việc duy trì các điều kiện chưa được thường xuyên, liên tục. Phần lớn các cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm là các cơ sở nhỏ lẻ mang tính chất thời vụ, hoạt động không thường xuyên gây khó khăn trong việc quản lý, truy xuất nguồn gốc thực phẩm tại tuyến cơ sở.
Loại hình kinh doanh thức ăn đường phố đang phát triển, các điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm theo quy định còn hạn chế nên vấn đề quản lý và xử lý vi phạm gặp nhiều khó khăn, đặc biệt ở tuyến cơ sở do hầu hết các cơ sở đều có quy mô nhỏ lẻ, mang tính chất hộ gia đình.
Bản thân người tiêu dùng chưa nâng cao ý thức trong hoạt động mua bán thực phẩm, ý thức tố giác tội phạm còn e dè đã nhiều khi tiếp tay cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh thực phẩm không đúng theo quy định của pháp luật.
Cán bộ quản lý an toàn thực phẩm của ngành Công thương chủ yếu là kiêm nhiệm, chưa qua đào tạo chuyên môn về lĩnh vực an toàn thực phẩm, nhất là cán bộ được giao theo dõi, quản lý thuộc Phòng Kinh tế, Kinh tế Hạ tầng của cấp huyện; Tại cấp xã chưa có cán bộ theo dõi, phụ trách đối với công tác quản lý an toàn thực phẩm thuộc lĩnh vực quản lý của ngành Công thương.
Hầu hết các cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm trên địa bàn tỉnh có quy mô nhỏ lẻ, quy mô hộ gia đình nên việc áp dụng các mô hình chuẩn trong sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm cũng như công tác quản lý và áp dụng các chế tài xử lý vi phạm hành chính gặp nhiều khó khăn.
Đầu tư nguồn lực cho công tác bảo đảm an toàn thực phẩm còn hạn chế và chưa đáp ứng nhu cầu. Cơ sở vật chất, hệ thống xét nghiệm từ tuyến tỉnh đến tuyến huyện chưa được đầu tư đồng bộ, năng lực kiểm nghiệm chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra an toàn thực phẩm trên địa bàn tỉnh.Việc đảm bảo an toàn thực phẩm có lẽ không chỉ dừng lại trong các đợt thanh, kiểm tra mà sẽ là hoạt động thường xuyên.
 Cán bộ quản lý thị trường hướng dẫn người dân phân biệt hàng thật - hàng giả.
Đảm bảo an toàn thực phẩm đón Tết
- Để nâng cao hiệu quả trong công tác đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, tới đây lực lượng quản lý thị trường sẽ triển khai các biện pháp nghiệp vụ gì? Đối với người tiêu dùng, ông có lời khuyên gì để họ có thể sử dụng thực phẩm một cách an toàn?
- Trong thời gian tới, để thực hiện tốt chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm, Bộ Công Thương, căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, Tổng cục Quản lý thị trường tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ gồm: Chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nghiêm túc thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 13/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp tục tăng cường trách nhiệm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm trong tình hình mới.
Thực hiện Kế hoạch số 10/KH-TCQLTT ngày 07/11/2022 của Tổng cục Quản lý thị trường về cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả các tháng cuối năm 2022; dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Quỹ Mão năm 2023.
Tăng cường công tác truyền thông theo hướng cụ thể, thiết thực, đẩy mạnh hơn nữa công tác truyền thông giáo dục về an toàn thực phẩm, cụ thể: Phối hợp với các cơ quan liên quan triển khai mạnh mẽ và đồng bộ các hoạt động thông tin, giáo dục và truyền thông để tuyên truyền, hướng dẫn cho người tiêu dùng có kiến thức và biết lựa chọn thực phẩm an toàn; Công khai thông tin các trường hợp cá nhân, tổ chức vi phạm, các vụ việc điển hình theo quy định.
Chủ động, tăng cường tiếp nhận thông tin qua đường dây nóng, phương tiện thông tin đại chúng, người tiêu dùng, tiến hành tổ chức xác minh ngay và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm và công khai các thông tin cho người tiêu dùng biết theo quy định.
Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát về an toàn thực phẩm trong dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán và mùa Lễ hội xuân năm 2023.
Tăng cường trao đổi kinh nghiệm và phối hợp với các cơ quan chức năng nhằm nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng chống kinh doanh hàng hóa nhập lậu, giả, kém chất lượng là thực phẩm trên địa bàn góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng.
Chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng tại địa phương như công an, thanh tra y tế…  kiểm tra, xử lý vi phạm các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm trên địa bàn; chú trọng kiểm tra các kho hàng thực phẩm đông lạnh và trong lưu thông nhằm ngăn chặn việc buôn bán các loại thực phẩm giả, không rõ nguồn gốc.
Thực phẩm không an toàn vừa gây ra những căn bệnh nguy hiểm cho con người, vừa ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế và xã hội.
Người tiêu dùng nên mua thực phẩm của những cơ sở có uy tín, thân quen, không nên mua thực phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ. Đối với các thực phẩm chế biến ăn ngay, người tiêu dùng cần biết rõ điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm của cơ sở chế biến. Đối với sản phẩm bao gói sẵn, người tiêu dùng cần lưu ý các thông tin trên bao bì, nhãn hàng hóa, hạn sử dụng, địa chỉ nơi sản xuất, công bố chất lượng. Đối với thực phẩm nhập khẩu người tiêu dùng cần tìm hiểu kỹ nguồn gốc xuất xứ của thực phẩm, nhất là nhãn phụ bằng tiếng Việt phải đầy đủ thông tin bắt buộc theo quy định pháp luật Việt Nam, cơ sở sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu phải rõ ràng.
Ngoài ra, người tiêu dùng nên yêu cầu người bán cung cấp các thông tin về an toàn thực phẩm của cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm trên thương mại điện tử. Người tiêu dùng cũng nên cảnh giác với các sản phẩm giá rẻ bất thường, các sản phẩm giá quá rẻ so với thị trường có thể tiềm ẩn nguy cơ không bảo đảm chất lượng, hàng giả. Người tiêu dùng cần phản ánh kịp thời khi phát hiện các hành vi vi phạm trong kinh doanh thực phẩm cho các cơ quan như quản lý thị trường, y tế, công an để được xử lý.
- Xin cảm ơn Tổng cục trưởng!  
Còn lại: 1000 ký tự
Tạm giữ số lượng lớn hàng hóa nhập lậu và giả mạo nhãn hiệu

(CHG) Lực lượng chức năng tỉnh Quảng Trị kiểm tra, phát hiện tạm giữ hơn 1.200 sản phẩm là mỹ phẫm, thực phẩm nhập lậu và hàng hoá giả mạo nhãn hiệu, với tổng trị giá là 82.650.000 đồng.

Xem chi tiết
Tạm giữ lô dao cạo râu có dấu hiệu giả mạo nhãn hiệu Gillete

(CHG) Lực lượng chức năng tỉnh Nghệ An kiểm tra đột xuất siêu thị Trung Vân, phát hiện tạm giữ lô dao cạo râu có dấu hiệu giả mạo nhãn hiệu Gillete, nhãn hiệu đã được đăng ký bảo hộ tại Việt Nam.

Xem chi tiết
Kiểm tra, xử lý 25 vụ vi phạm về hoạt động thương mại điện tử

(CHG) Lực lượng chức năng thành phố Đà Nẵng, trong năm 2023 và Quý 1 năm 2024 đã tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực thương mại điện tử và đã xử phạt và thu nộp ngân sách nhà nước hơn 430 triệu đồng.

Xem chi tiết
Kiểm tra xử lý trên 140 vụ việc, thu nộp ngân sách trên 1,6 tỷ đồng

(CHG) Cục QLTT thành phố Cần Thơ thực hiện kiểm tra 194 vụ, xử lý 141 vụ vi phạm hành chính, đã thu nộp ngân sách trên 1,6 tỷ đồng.

Xem chi tiết
Đồng Tháp: Phạt 18 triệu đồng kinh doanh hàng hóa nhập lậu

(CHG) Cục Quản lý thị trường tỉnh Đồng Tháp xử phạt 18 triệu đồng về hành vi kinh doanh hàng hóa nhập lậu thuộc danh mục cấm nhập khẩu.

Xem chi tiết
2
2
2
3