(CHG) Việc triển khai áp dụng truy xuất nguồn gốc đang chỉ tập trung áp dụng ở một số sản phẩm nông sản thực phẩm. Vẫn còn nhiều doanh nghiệp, địa phương gặp khó khăn, lúng túng trong quá trình xây dựng kế hoạch và tổ chức triển khai. Do đó cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện Đề án 100 về triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc.
Cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện đề án 100 về truy xuất nguồn gốc.
Nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng, nguồn gốc hàng hóa
Hiện nay, hoạt động truy xuất nguồn gốc ngày càng trở nên cần thiết và là tiêu chí bắt buộc trong xuất khẩu. Việc minh bạch hóa nguồn gốc các sản phẩm hàng hóa, nhất là lương thực, thực phẩm là chìa khóa khởi tạo niềm tin cho người tiêu dùng, giúp ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại. Đồng thời, truy xuất nguồn gốc còn giúp doanh nghiệp nâng cao vị thế thương hiệu.
Tháng 1/2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định số 100/QĐ-TTg phê duyệt Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống TXNG (Đề án 100) nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước, đẩy mạnh hoạt động truy xuất nguồn gốc, phục vụ hội nhập kinh tế quốc tế và bảo đảm chất lượng, tính an toàn của sản phẩm, hàng hóa đã đạt được những kết quả tích cực.
Sau 4 năm thực hiện Đề án 100, hệ thống quy định pháp luật, văn bản, tài liệu hướng dẫn về truy xuất nguồn gốc dần được hoàn thiện; nhận thức xã hội về truy xuất nguồn gốc được nâng cao; nền tảng hệ thống truy xuất nguồn gốc được thống nhất xây dựng...
Nghị định số 13/2022/NĐ-CP ngày 21/1/2022 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 132/2008/NĐ-CP, Nghị định số 74/2015 quy định chi tiết thi hành một số điều Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và Nghị định số 86/2012/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều Luật Đo lường.
Các quy định về truy xuất nguồn gốc tại Nghị định số 13/2022/NĐ-CP đã khẳng định vai trò quản lý Nhà nước nhằm thống nhất hoạt động truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa.
Đây là căn cứ để các nhà quản lý hoàn thiện hệ thống văn bản pháp quy, đưa truy xuất nguồn gốc trở thành một trong những hàng rào kỹ thuật để quản lý chất lượng hàng hóa nhập khẩu và là công cụ tạo điều kiện để hàng hóa Việt Nam xuất khẩu dễ dàng hơn.
Hệ thống các tiêu chuẩn về truy xuất nguồn gốc đã được xây dựng và công bố. Đến nay, Bộ KH&CN đã chủ trì, phối hợp các bộ có liên quan xây dựng và công bố 10 tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) về truy xuất nguồn gốc, nâng tổng số tiêu chuẩn quốc gia về lĩnh vực này lên 23 tiêu chuẩn.
Dự kiến đến cuối năm 2022, tổng số tiêu chuẩn về truy xuất nguồn gốc được công bố lên tới hơn 30 tiêu chuẩn. Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng sẽ dựng 7 tiêu chuẩn liên quan đến xác thực nguồn gốc và truy xuất nguồn gốc các loại sản phẩm nông sản, 4 tiêu chuẩn về xác thực nguồn gốc và truy xuất nguồn gốc các sản phẩm khác. Bộ Y tế sẽ xây dựng 2 tiêu chuẩn liên quan đến truy xuất trang thiết bị y tế theo kế hoạch đã được phê duyệt.
Thời gian tới, hoạt động hợp tác quốc tế trong lĩnh vực truy xuất nguồn gốc cần được thúc đẩy, hướng tới thừa nhận kết quả truy xuất nguồn gốc lẫn nhau. Đồng thời, Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia cần được thiết lập, xây dựng, vận hành theo đúng mục tiêu của Quyết định số 100/QĐ-TTg đề ra. Dự kiến, Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia sẽ vận hành vào cuối năm 2022.
Cùng với việc công bố các tiêu chuẩn quốc gia về truy xuất nguồn gốc, Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng đã và đang lồng ghép trong các nhiệm vụ, dự án KH&CN cấp bộ, cấp quốc gia xây dựng các bộ tài liệu hướng dẫn về truy xuất nguồn gốc như: Tài liệu hướng dẫn xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc theo chuẩn của Tổ chức mã số, mã vạch toàn cầu (GS1); tài liệu hướng dẫn đánh giá hệ thống truy xuất nguồn gốc theo chuẩn GS1...
Việc triển khai áp dụng truy xuất nguồn gốc mới tập trung áp dụng ở một số sản phẩm nông sản thực phẩm, còn việc áp dụng truy xuất nguồn gốc một số các sản phẩm quan trọng khác, như thuốc chữa bệnh, trang thiết bị y tế, lâm sản, thủy sản chưa được quan tâm đúng mức.
Tem truy xuất nguồn gốc - một giải pháp công nghệ để truy xuất nguồn gốc xuất xứ.
Cần phổ cập hơn việc truy xuất nguồn gốc
Ông Bùi Bá Chính - Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Mã số mã vạch Quốc gia, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng (Bộ Khoa học và công nghệ) từng chia sẻ với báo chí: Cái khó của việc tập hợp dữ liệu truy xuất nguồn gốc là chưa có sự kết nối, chia sẻ giữa các bộ ngành, địa phương và các đơn vị cung cấp giải pháp. Cho nên, thông tin về truy xuất nguồn gốc không đầy đủ. Bên cạnh đó, người tiêu dùng còn phải cài đặt nhiều ứng dụng/phần mềm do đơn vị cung cấp giải pháp chỉ cho phép dùng ứng dụng/phần mềm nội bộ mới truy cập được thông tin.
Do quản lý về truy xuất nguồn gốc là nhiệm vụ hoàn toàn mới của địa phương nên tiến độ triển khai áp dụng và quản lý truy xuất nguồn gốc tại nhiều địa phương còn chậm. Bên cạnh đó, nguồn nhân lực còn thiếu và hạn chế về trình độ, các địa phương gặp khó khăn trong việc tìm nguồn kinh phí triển khai các nhiệm vụ.
Hiện có 61/63 địa phương ban hành kế hoạch thực hiện Đề án 100; 50/63 địa phương tổ chức các hoạt động tuyên truyền và tập huấn, đào tạo các nội dung trong đề án; 45/63 địa phương đã có các hoạt động chuẩn bị cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ việc quản lý thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa trên địa bàn tỉnh, thành phố; 38/63 địa phương đã triển khai truy xuất nguồn gốc hoặc đã áp dụng tem truy xuất nguồn gốc cho một số sản phẩm cụ thể.
Nhiều đơn vị cung cấp giải pháp truy xuất nguồn gốc chưa thực sự quan tâm đến các tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế về truy xuất nguồn gốc để bảo đảm kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các hệ thống với nhau nên việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm của doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn khi tham gia thị trường quốc tế.
Các doanh nghiệp và người tiêu dùng vẫn chưa hiểu hết ý nghĩa của việc truy xuất nguồn gốc và chưa hiểu đúng bản chất của truy xuất nguồn gốc; thói quen và ý thức làm việc vẫn chưa tuân thủ quy trình, ngại ghi chép cũng là yếu tố khó khăn cho quá trình thực hiện Đề án 100 tại các địa phương.
Theo ông Nguyễn Thế Tiệp - Phó Viện trưởng Viện Kỹ thuật Chống giả: "Thời gian gần đây truy xuất nguồn gốc đã được toàn xã hội quan tâm và hưởng ứng sâu rộng vì các lợi ích của nó mang lại, đối với góc độ quản lý Nhà nước, các cơ quan chức năng đã có các văn bản pháp quy nhằm hướng tới quản lý về hoạt động truy xuất nguồn gốc ở Việt Nam, cụ thể như Đề án 100, thông tư 74, thông tư 25... Đây là những hành lang pháp lý tiến tới việc chuẩn hoá hoạt động truy xuất nguồn gốc.
Cộng đồng khởi nghiệp đang rất quan tâm đến lĩnh vực truy xuất nguồn gốc và có rất nhiều doanh nghiệp đã đầu tư vào lĩnh vực này, theo tôi được biết hiện nay trên thị trường Việt Nam có trên dưới 20 đơn vị cung cấp giải pháp truy xuất nguồn gốc. Tuy nhiên hiểu đúng về truy xuất nguồn gốc và xây dựng giải pháp để truy xuất nguồn gốc một cách đúng theo các yêu cầu mà tổ chức GS1, Đề án 100 và các quy định khác thì gần như là chỉ có một vài đơn vị đáp ứng, đa phần mới chỉ là các hệ thống để cập nhật thông tin quảng bá về sản phẩm, chưa đáp ứng đúng yêu cầu về giải pháp công nghệ cho truy xuất nguồn gốc ".
Bộ KH&CN cho rằng, cần tiếp tục hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về truy xuất nguồn gốc, trong đó có việc nghiên cứu, đánh giá những hạn chế, khó khăn, vướng mắc và kiến nghị nội dung cần sửa đổi, bổ sung Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa liên quan đến mã số, mã vạch và truy xuất nguồn gốc để bảo đảm thống nhất trong quản lý hoạt động truy xuất nguồn gốc.
Tiếp tục xây dựng các tiêu chuẩn quốc gia về truy xuất nguồn gốc, xây dựng các tài liệu hướng dẫn về truy xuất nguồn gốc, hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa bảo đảm kết nối, chia sẻ dữ liệu với Cổng truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia và nghiên cứu đề xuất sửa dổi, bổ sung quy định về xử phạt các hành vi vi phạm hành chính liên quan đến truy xuất nguồn gốc.
Bên cạnh đó, cần hỗ trợ áp dụng thí điểm hệ thống truy xuất nguồn gốc theo tiêu chuẩn quốc gia, quốc tế và nhân rộng mô hình tới các doanh nghiệp trong các ngành, nghề; thực hiện các hoạt động quảng bá, nhân rộng các mô hình áp dụng truy xuất nguồn gốc phục vụ xuất khẩu.
Để tăng số lượng doanh nghiệp quan tâm đến truy xuất nguồn gốc, cần đẩy nhanh truyền thông, phổ biến các tiêu chuẩn quốc gia, các văn bản quy định liên quan đến mã số, mã vạch, truy xuất nguồn gốc. Đồng thời cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện đề án 100 về triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc.
2
Bình Định: Tập trung triển khai Kế hoạch 888 của Tổng cục Quản lý thị trường
(CHG) - Với mục tiêu hướng đến không có “vùng cấm” trong công tác đấu tranh phòng chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, trong 9 tháng đầu năm 2024, Cục Quản lý thị trường tỉnh Bình Định đã triển khai thực hiện có hiệu quả Kế hoạch đấu tranh, phòng chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (Kế hoạch 888) trên địa bàn quản lý, góp phần giữ vững ổn định thị trường tại địa phương.
Xem chi tiết