Kỳ 2: Kỳ vọng mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hữu cơ

(CHG) Trước nhu cầu của thị trường, sản phẩm nông nghiệp hữu cơ đang còn rất nhiều cơ hội trên thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trong nước và ngành công nghiệp chế biến, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản.

 

Thị phần còn… khiêm tốn

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, thị trường sản phẩm nông sản hữu cơ toàn cầu vào năm 2000 mới chỉ đạt 18 tỷ USD, nhưng đến năm 2018 doanh thu đã đạt mốc 100 tỷ USD, vào năm 2021 đã đạt tới 188 tỷ USD. Ước tính sẽ đạt 208 tỷ USD vào năm 2022. Trong đó, Bắc Mỹ và châu Âu chiếm phần lớn doanh số bán hàng với 90% thị phần. 

Tuy nhiên, hầu hết mức tăng trưởng lại đến từ khu vực châu Á với thị phần chính là Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ và Thái Lan,... Đối với nước ta, hiện nay sản phẩm nông nghiệp hữu cơ đã xuất khẩu tới 180 nước trên thế giới, với kim ngạch 335 triệu USD/năm. Hiện chúng ta có hơn 17.000 đơn vị sản xuất nông nghiệp hữu cơ, 555 nhà chế biến, 60 nhà xuất khẩu... Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế vẫn đánh giá, đây là những con số còn rất khiêm tốn.

Theo ông Phạm Minh Đức - Phó Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam, trước khi có Nghị định số 109/2018/NĐ-CP của Chính phủ về nông nghiệp hữu cơ, doanh nghiệp Việt Nam vẫn sản xuất sản phẩm hữu cơ cho các doanh nghiệp châu Âu, nhưng với cách thức khác nhau. 

Giai đoạn 2000 - 2010, công đoạn sản xuất chủ yếu là mua hàng về đóng gói. Từ năm 2018, doanh nghiệp Việt Nam bắt đầu làm chủ sản xuất sản phẩm hữu cơ. Tuy nhiên, thương hiệu của doanh nghiệp Việt Nam hiện còn nhỏ, khó xâm nhập vào thị trường châu Âu. Mặc dù vậy, đến nay, nước ta đã có 164 doanh nghiệp với 200 sản phẩm đang có chứng nhận USDA của Hoa Kỳ.

Trong giai đoạn hiện nay, trên thị trường thế giới, Australia có doanh số bán lẻ nông sản hữu cơ đang tăng lên, đạt hơn 2,5 tỷ đô la (AUD)/năm. Thị trường về hữu cơ của nước này cũng tăng trên 5% mỗi năm, trong đó có những năm đã tăng trên 10%. Tuy nhiên, nguồn cung sản phẩm hữu cơ vào Australia đang rất ít.

Nhìn nhận về vấn đề này, TS. Nguyễn Văn Kiền - Giám đốc Công ty TNHH Mekong Organics cho rằng, gạo là mặt hàng có cơ hội tốt nhất vào thị trường Australia nhờ nhu cầu gạo hữu cơ vượt xa nguồn cung. Các mặc hàng khác như cá, tôm, các loại thảo mộc và gia vị khô,... vẫn có triển vọng phát triển tốt tại thị trường này. Các sản phẩm trái cây, rau quả chế biến hưởng lợi thế quy định thuận lợi, trong khi các mặt hàng như hạt điều, macca vào thị trường này cần được xử lý cacbon dioxide. Hai mặt hàng là thế mạnh của Việt Nam, gồm cà phê và hồ tiêu tại thị trường này sẽ gặp khó khăn do thừa nguồn cung.

Thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp hữu cơ còn nhiều tiềm năng.

Kỳ vọng phát triển tại thị trường EU

Hiện nay, nông sản hữu cơ của Việt nam xuất khẩu được nhiều nhất là vào thị trường EU. Theo thống kê, doanh số bán lẻ của nông sản ở thị trường này đạt 45 tỷ Eur. Trong đó, Đức là thị trường lớn nhất ở EU và lớn thứ hai thế giới với 11,97 tỷ EU doanh thu bán lẻ. 

Thị trường hữu cơ EU ghi nhận tốc độ tăng trưởng 8,0%; mức tăng trưởng cao nhất được quan sát thấy ở Pháp (13,4%). Người tiêu dùng Châu Âu ngày càng chi tiêu nhiều hơn cho thực phẩm hữu cơ. Tính theo đầu người, chi tiêu của người tiêu dùng cho thực phẩm hữu cơ đã tăng gấp đôi trong thập kỷ qua. Từ đó có thể thấy, cơ hội cho sản phẩm hữu cơ vẫn còn rất rộng mở.

Thị trường thực phẩm hữu cơ toàn cầu dự kiến sẽ tăng từ 227,19 tỷ USD vào năm 2021 lên 259,06 tỷ USD vào năm 2022, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 14,0%. Thị trường dự kiến sẽ tăng lên 437,36 tỷ USD vào năm 2026 cùng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 14,0%. Doanh số bán sản phẩm hữu cơ đang tăng mạnh và dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong những năm tới. 

Có nhiều lý do dẫn tới dự đoán trên, bởi từ thực tiễn cho thấy nhu cầu của người tiêu dùng đối với thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật bắt nguồn từ các yếu tố tương tự như thực phẩm hữu cơ, tức là mối quan tâm về sức khỏe, môi trường và đạo đức. Điều này sẽ làm giảm nhu cầu về thực phẩm hữu cơ có nguồn gốc động vật.

 Lối sống thuần chay cũng làm giảm nhu cầu về thực phẩm hữu cơ có nguồn gốc động vật. Mặt khác, nhu cầu của người tiêu dùng đối với các sản phẩm hữu cơ đang tăng mạnh và vượt quá nguồn cung. Việc thiếu hụt nguồn cung sản phẩm hữu cơ sẽ dẫn đến các vụ gian lận thương mại, theo đó các loại thực phẩm thông thường có thể được dán nhãn giả hữu cơ và tung ra thị trường.

Theo các chuyên gia, đang có sự chuyển dịch mạnh mẽ từ tiêu dùng, sản xuất sản phẩm thông thường sang sản phẩm sạch, hữu cơ và tốt cho sức khỏe con người. Tuy nhiên, đây là sản phẩm có phân khúc đặc thù về thị trường, giá trị định vị thương hiệu.

Để sản phẩm hữu cơ của Việt Nam mở rộng được hơn nữa ra thị trường, Chính phủ và các tổ chức, doanh nghiệp cần hợp lực để ngành hàng đi xa hơn và ở quy mô lớn hơn đối với vấn đề thị trường. Trong đó có việc truy xuất nguồn gốc, minh bạch hóa, số hóa sản phẩm hữu cơ. Đây là vấn đề không chỉ giúp người tiêu dùng nhận biết được sản phẩm, mà còn là phương thức để khẳng định chất lượng hàng hóa, gây dựng lòng tin bền vững ở người tiêu dùng đối với các sản phẩm hữu cơ của Việt Nam.

• phản hồi

• cùng chuyên mục