Những thuận lợi và khó khăn của thủy sản Việt Nam tại Bắc Âu

(CHG) Hiệp định EVFTA có hiệu lực đã và đang tạo lợi thế cạnh tranh cho các sản phẩm của Việt Nam nói chung và giúp ngành thủy sản Việt Nam nói riêng. Tuy nhiên, Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển cho biết, ngành thủy sản Việt Nam ngoài những thuận lợi vẫn còn có những khó khăn tại thị trường này. Ví dụ như tại Bắc Âu chủ yếu nhập khẩu từ các nước xung quanh, nên thủy sản Việt Nam khó có cơ hội tăng kim ngạch, hoặc có tăng cũng không đáng kể. Bên cạnh đó, thị trường Bắc Âu khó tính, với các qui định khắt khe cũng là một khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam.

Hiệp định EVFTA tạo lợi thế cạnh tranh đối với thuế nhập khẩu

Hiệp định EVFTA có hiệu lực tạo lợi thế cạnh tranh đối với thuế nhập khẩu cho các sản phẩm của Việt Nam, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam xâm nhập và mở rộng thị phần tại khu vực này. Khi EVFTA có hiệu lực, gần 50% số dòng thuế được áp dụng thuế suất cơ bản từ 0 - 22%, trong đó phần lớn các loại thuế cao từ 6 - 22% sẽ giảm về 0% (khoảng 840 biểu thuế dòng). Khoảng 50% số dòng thuế còn lại có thuế suất cơ bản từ 5,5 - 26% sẽ giảm về 0% sau 3 - 7 năm. Đối với các sản phẩm cá ngừ và cá viên đóng hộp, hạn ngạch thuế quan của EU đối với Việt Nam là 11.500 tấn và 500 tấn, tương ứng.

Nếu như so sánh với các nước khác xuất khẩu thủy sản vào EU, ngành thủy sản Việt Nam có lợi thế rõ rệt khi tôm sú được giảm từ mức thuế GSP 4,2% về 0% ngay khi hiệp định có hiệu lực, tôm chân trắng đông lạnh sẽ giảm dần về 0% sau 5 năm. Trong khi, Thái Lan và Ecuador không được hưởng GSP, không ký FTA, bị mức thuế cơ bản 12%; Ấn Độ và Indonesia không có FTA chịu thuế GSP 4,2%. Sản phẩm cá tra đông lạnh đang hưởng thuế GSP 5,5% sẽ được hưởng thuế EVFTA 0% sau 3 năm, trong khi các nước Indonesia sẽ vẫn chịu thuế GPS 5,5% và Trung Quốc chịu thuế cơ bản 9%.

Hiệp định EVFTA có hiệu lực tạo lợi thế cạnh tranh đối với thuế nhập khẩu cho các sản phẩm thủy sản của Việt Nam

Tính riêng đối với sản phẩm cá ngừ, Việt Nam sẽ có cơ hội tốt hơn sau 3 – 7 năm thuế được về 0%, tăng khả năng cạnh tranh với đối thủ lớn nhất là Thái Lan, đang bị áp thuế 18% -24%. Do vậy, ngành thủy sản Việt Nam cần tận dụng tốt hơn nữa lợi thuế cạnh tranh từ Hiệp định  EVFTA.

Thực tế hiện nay, thuỷ sản Việt Nam xuất khẩu vào thị trường EU chủ yếu là hàng đông lạnh, nguyên liệu thô hoặc sơ chế qua, các sản phẩm có giá trị cao vẫn còn ít nên chưa tận dụng được lợi thế về ưu đãi thuế quan do Hiệp định EVFTA mang lại.

Các quy định khắt khe tại thị trường EU

Có thể khẳng định rằng, Hiệp định EVFTA có hiệu lực giúp thủy sản Việt Nam thêm lợi thế cạnh tranh. Tuy nhiên, do thị trường Bắc Âu chủ yếu nhập khẩu từ các nước xung quanh, nên thủy sản Việt Nam khó có cơ hội tăng kim ngạch, hoặc có tăng cũng không đáng kể. Ngoài ra, thị trường Bắc Âu là thị trường khó tính, với nhiều quy định khắt khe gây khó khăn không ít cho các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam.

Thời gian qua, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, hoạt động sản xuất và xuất khẩu của các doanh nghiệp thủy sản bị ảnh hưởng nghiêm trọng do đơn hàng bị hủy, chậm hoặc thiếu nguyên liệu. Bên cạnh đó, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine làm đứt gãy chuỗi cung cầu, ảnh hưởng đến các hoạt động hậu cần và vận chuyển, gây ảnh hưởng trực tiếp đến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang khu vực Bắc Âu.

Trước đó, vào tháng 10/2017, Việt Nam đã bị Ủy ban châu Âu cảnh cáo thẻ vàng vì không tuân thủ Quy định chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU). Chính vì vậy, việc thủy hải sản xuất khẩu sang EU sẽ bị kiểm soát 100% thay vì kiểm soát theo xác suất. Điều này khiến cho sản lượng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang EU đã sụt giảm đáng kể. Ảnh hưởng trực tiếp nhất là các sản phẩm thủy sản khai thác, bao gồm cá ngừ, cá kiếm, nhuyễn thể, mực, bạch tuộc và ảnh hưởng gián tiếp là thủy sản nuôi trồng.

Nếu việc này không được khắc phục triệt để tháo gỡ thẻ vàng và tránh thẻ đỏ, thủy sản Việt Nam khó có thể tăng trưởng cao trong thời gian tới. Việt Nam sẽ không xuất khẩu được thủy sản sang thị trường EU nếu như bị thẻ đỏ.

Xuất khẩu thủy sản 5 tháng đầu năm 2022 đạt 4,7 tỉ USD, tăng trưởng 44% so với cùng kỳ năm ngoái. Thủy sản Việt Nam đã xuất khẩu đến 160 thị trường trên thế giới và các thị trường đều đạt mức tăng trưởng 10%-90%, giá bán bình quân tăng 10%-15%. Đặc biệt, trong các tháng 3, 4 và 5, xuất khẩu thủy sản đạt mức kỷ lục với 1 tỉ USD/tháng. Ước tính 6 tháng đầu năm, xuất khẩu thủy sản đạt xấp xỉ 6 tỉ USD.

• phản hồi

• cùng chuyên mục