Tóm tắt bài viết:
Bài viết phân tích nhữg tác động của chuyển đổi số đối với không gian mạng và những yêu cầu đặt ra trong nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Chuyển đổi số mang lại cơ hội mở rộng phạm vi tuyên truyền, nâng cao hiệu quả công tác tư tưởng nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt là sự xuất hiện ngày càng nhiều các thông tin xấu, độc, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch.
Qua đó, tác giả đề xuất các giải pháp: nâng cao năng lực nhận diện và đấu tranh với các quan điểm sai trái, xây dựng hệ thống truyền thông chính thống hiện đại, nâng cao nhận thức, ứng dụng công nghệ số trong quản lý thông tin, hoàn thiện khung pháp lý về an ninh mạng nhằm góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng trong thời đại số.
Từ khóa: Chuyển đổi số, bảo vệ nền tảng tư tưởng Đảng, an toàn không gian mạng.
- TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, chuyển đổi số trở thành xu thế tất yếu, tạo ra những thay đổi sâu sắc trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Tại Việt Nam, chuyển đổi số không chỉ là cơ hội phát triển mà còn đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng.
Thứ nhất, sự phát triển bùng nổ của công nghệ số và mạng xã hội đã tạo ra một không gian mới, nơi thông tin lan truyền với tốc độ chưa từng có, vượt qua mọi rào cản về không gian và thời gian. Điều này một mặt tạo điều kiện thuận lợi cho việc tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, mặt khác cũng tạo môi trường thuận lợi cho các thế lực thù địch, phản động lợi dụng để xuyên tạc, chống phá, làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.
Thứ hai, cuộc chiến trên không gian mạng đang ngày càng trở nên phức tạp, tinh vi với nhiều phương thức, thủ đoạn mới như sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), deepfake, bot mạng xã hội và các công nghệ tiên tiến khác để tạo ra và lan truyền thông tin sai lệch. Các thế lực thù địch đang triệt để khai thác những tiến bộ của công nghệ để chống phá cách mạng Việt Nam, tấn công vào nền tảng tư tưởng, đường lối lãnh đạo của Đảng, nhằm gây hoang mang, chia rẽ nội bộ và làm suy yếu sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng và xã hội.
Thứ ba, trong bối cảnh chuyển đổi số, đặc biệt là sự xuất hiện của các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới, việc quản lý thông tin trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Các nền tảng này vừa là công cụ kết nối, trao đổi thông tin hữu ích, vừa là môi trường thuận lợi cho việc lan truyền những thông tin xấu độc, quan điểm sai trái, thù địch chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa.
Thứ tư, sự gia tăng của "công dân mạng" với khả năng tiếp cận thông tin đa chiều đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc nâng cao nhận thức, bản lĩnh chính trị và khả năng tự phòng vệ trước các luồng thông tin độc hại. Đặc biệt, thế hệ trẻ - lực lượng tiên phong trong kỷ nguyên số nhưng cũng dễ bị tác động bởi các thông tin tiêu cực - cần được trang bị kiến thức và kỹ năng để nhận diện, phản bác các quan điểm sai trái, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Thứ năm, chuyển đổi số đòi hỏi sự đổi mới toàn diện trong phương thức lãnh đạo, quản lý của Đảng và Nhà nước, trong đó có công tác tư tưởng, lý luận. Việc đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền, giáo dục lý luận chính trị trên không gian mạng trở thành yêu cầu cấp bách để thích ứng với xu thế mới, đáp ứng nhu cầu tiếp cận thông tin của người dân trong kỷ nguyên số.
Từ những phân tích trên, có thể thấy rằng việc nghiên cứu đề tài "Chuyển đổi số và những yêu cầu đặt ra với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng" là vô cùng cấp thiết, không chỉ góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong bối cảnh mới mà còn đề xuất những giải pháp thiết thực, hiệu quả để thực hiện tốt nhiệm vụ này, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, bảo vệ thành quả cách mạng và thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước trong kỷ nguyên số.
Với những lý do trên, nghiên cứu về “Chuyển đổi số và những yêu cầu đặt ra với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng” có ý nghĩa vô cùng quan trọng cả về lý luận và thực tiễn. Bài viết nhằm phân tích những tác động của chuyển đổi số đến công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả nhiệm vụ quan trọng này, góp phần giữ vững ổn định chính trị, tư tưởng trong kỷ nguyên số.
Hiện nay đã có rất nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến chủ đề này, tuy nhiên vẫn còn những khoảng trống cần được tiếp tục nghiên cứu, làm rõ và hoàn thiện như: (1) Sự kết hợp giữa chuyển đổi số và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; (2) Ứng dụng công nghệ số trong vấn đề phản bác các luận điệu sai trái, thù địch; (3) Xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp với bối cảnh chuyển đổi số; (4) Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của người dân, đặc biệt là giới trẻ;…
- NỘI DUNG
2.1.Khái niệm về chuyển đổi số và đặc điểm của không gian mạng
Chuyển đổi số (Digital Transformation) là quá trình ứng dụng công nghệ số vào tất cả các lĩnh vực của đời sống, từ kinh tế, văn hóa, xã hội đến quốc phòng, an ninh và quản lý nhà nước. Quá trình này không chỉ đơn thuần là việc số hóa dữ liệu, mà còn tạo ra những thay đổi mang tính đột phá về phương thức hoạt động, cung cấp dịch vụ và mô hình quản lý, giúp tăng hiệu quả, giảm chi phí và nâng cao trải nghiệm người dùng.
Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, chuyển đổi số tại Việt Nam được chia thành ba giai đoạn chính gồm: (1) Giai đoạn 1 – Số hóa (Digitization); (2) Giai đoạn 2 – Ứng dụng công nghệ số (Digitalization) và (3) Giai đoạn 3 – Chuyển đổi số toàn diện (Digital Transformation).
Tại Việt Nam, chuyển đổi số được xem là động lực quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Chương trình Chuyển đổi số Quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã xác định ba trụ cột chính: chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, với mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia số tiên tiến vào năm 2030.
- Đặc điểm của không gian mạng trong thời đại số
Không gian mạng trong kỷ nguyên số không chỉ là môi trường lưu trữ và truyền tải thông tin, mà còn trở thành một “thế giới ảo” có ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống chính trị, kinh tế, xã hội. Dưới tác động của chuyển đổi số, không gian mạng mang những đặc điểm nổi bật sau:
- Nhanh chóng và rộng khắp: Thông tin trên không gian mạng có thể được lan truyền gần như tức thì, không bị giới hạn bởi thời gian và không gian. Sự phổ biến của mạng xã hội, báo chí điện tử và nền tảng số giúp người dùng dễ dàng tiếp cận thông tin mọi lúc, mọi nơi.
- Xuyên biên giới, khó kiểm soát: Không gian mạng không có ranh giới địa lý rõ ràng. Một thông tin được đăng tải tại một quốc gia có thể nhanh chóng lan truyền sang các quốc gia khác. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc kiểm soát nội dung thông tin, nhất là đối với các tin giả, thông tin xấu độc.
- Tác động đa chiều, ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhận thức xã hội: Không gian mạng không chỉ đơn thuần là nơi truyền tải thông tin, mà còn định hướng dư luận, tác động trực tiếp đến tư duy, nhận thức và hành vi của con người. Đặc biệt, các nền tảng truyền thông xã hội như Facebook, YouTube, TikTok có khả năng ảnh hưởng mạnh mẽ đến tư tưởng của cộng đồng, làm thay đổi quan điểm chính trị, văn hóa và lối sống.
- Tính ẩn danh cao, dễ bị lợi dụng: Không gian mạng tạo điều kiện cho sự tương tác giữa người dùng nhưng cũng đồng thời tạo ra cơ hội để các đối tượng xấu lợi dụng danh tính ảo nhằm tung tin sai sự thật, kích động chống phá. Đây là một trong những thách thức lớn trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên môi trường số.
- Dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo chi phối: Với sự phát triển của công nghệ AI và Big Data, không gian mạng ngày càng thông minh hơn. Các thuật toán tự động có thể dự đoán hành vi người dùng, tạo ra các hệ sinh thái thông tin cá nhân hóa, nhưng đồng thời cũng làm gia tăng nguy cơ thao túng thông tin, ảnh hưởng đến nhận thức của công chúng.
Có thể thấy, chuyển đổi số đã làm thay đổi toàn diện không gian mạng, tạo ra cả cơ hội lẫn thách thức đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Việc nắm vững đặc điểm của không gian mạng và tận dụng các thành tựu công nghệ số sẽ là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong giai đoạn hiện nay.
2. Những cơ hội và thách thức do chuyển đổi số mang lại
2.1. Cơ hội
Chuyển đổi số mở ra nhiều cơ hội quan trọng trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng, đồng thời tạo điều kiện để lan tỏa các giá trị cốt lõi của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam một cách hiệu quả hơn.
Một là, Mở rộng không gian và phương tiện tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng
Chuyển đổi số tạo ra những nền tảng công nghệ mới giúp Đảng mở rộng phạm vi tiếp cận với mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ - những người gắn bó mật thiết với công nghệ số. Các nền tảng mạng xã hội, ứng dụng di động, trang web tương tác và các kênh truyền thông số khác trở thành công cụ hữu hiệu để truyền tải chủ trương, đường lối của Đảng một cách nhanh chóng, trực quan và sinh động.
Việc số hóa các tài liệu lý luận chính trị, các công trình nghiên cứu về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ giúp bảo tồn, lưu trữ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc phổ biến, nghiên cứu một cách rộng rãi, khắc phục những rào cản về không gian và thời gian.
Hai là, Nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền thông qua đa dạng hóa hình thức và nội dung
Công nghệ số cho phép đổi mới mạnh mẽ phương thức tuyên truyền truyền thống bằng những hình thức hấp dẫn, sinh động như infographic, video ngắn, podcast, ứng dụng tương tác, trò chơi giáo dục (gamification), thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR)... Nhờ đó, những nội dung lý luận chính trị vốn được xem là khô khan, trừu tượng có thể được truyền tải một cách dễ hiểu, gần gũi, phù hợp với nhu cầu và thói quen tiếp nhận thông tin của công chúng trong kỷ nguyên số.
Bên cạnh đó, công nghệ số còn cho phép cá nhân hóa nội dung tuyên truyền, giúp đưa thông điệp phù hợp đến đúng đối tượng, vào đúng thời điểm, qua đúng kênh thông tin mà họ thường xuyên sử dụng, từ đó nâng cao hiệu quả của công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng.
Ba là, Tăng cường tương tác hai chiều và gắn kết với nhân dân
Chuyển đổi số tạo ra cơ hội để thiết lập các kênh tương tác hai chiều giữa Đảng với nhân dân. Thông qua các nền tảng số, người dân có thể dễ dàng tiếp cận với thông tin chính thống, đồng thời bày tỏ ý kiến, đóng góp suy nghĩ, phản ánh tâm tư nguyện vọng đến với Đảng và Nhà nước. Điều này không chỉ tạo ra sự gắn kết mật thiết giữa Đảng với nhân dân mà còn giúp Đảng nắm bắt kịp thời tình hình tư tưởng, dư luận xã hội, từ đó có những điều chỉnh phù hợp trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo.
Các nền tảng số cũng tạo ra không gian để các cấp ủy đảng, cán bộ, đảng viên tương tác trực tiếp với người dân, giải đáp thắc mắc, chia sẻ thông tin, tạo dựng niềm tin và sự đồng thuận xã hội - yếu tố quan trọng trong việc củng cố nền tảng tư tưởng của Đảng.
Bốn là, Nâng cao năng lực phát hiện và đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch
Công nghệ số cung cấp những công cụ hiện đại để theo dõi, phân tích và đánh giá thông tin trên không gian mạng. Các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (Machine Learning), phân tích dữ liệu lớn (Big Data Analytics) giúp phát hiện sớm, kịp thời các thông tin xấu độc, quan điểm sai trái nhằm chống phá Đảng và Nhà nước, từ đó có biện pháp ngăn chặn, xử lý phù hợp.
Đồng thời, chuyển đổi số cũng tạo điều kiện để xây dựng các hệ thống thông tin tích hợp, các cơ sở dữ liệu chia sẻ giữa các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, giúp nâng cao hiệu quả phối hợp trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Năm là, Tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trên không gian mạng
Chuyển đổi số tạo ra những công cụ, phương tiện kỹ thuật mới giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trên không gian mạng. Việc xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý, các quy định về an ninh mạng, an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân... cùng với sự hỗ trợ của công nghệ sẽ góp phần tạo ra một môi trường mạng lành mạnh, an toàn, trong đó việc lan truyền các thông tin xấu độc, quan điểm sai trái được kiểm soát hiệu quả.
Bên cạnh đó, chuyển đổi số còn tạo điều kiện để thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực an ninh mạng, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và hỗ trợ kỹ thuật trong việc ứng phó với các mối đe dọa an ninh mạng xuyên biên giới.
Sáu là, Phát triển đội ngũ chuyên gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng
Chuyển đổi số đòi hỏi phải xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, chuyên gia có trình độ chuyên môn cao trong lĩnh vực công nghệ thông tin, an ninh mạng, truyền thông số... kết hợp với kiến thức vững vàng về lý luận chính trị. Đây là lực lượng nòng cốt, đi đầu trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng.
Chuyển đổi số cũng tạo điều kiện để xây dựng các mô hình đào tạo mới như đào tạo trực tuyến, đào tạo từ xa, học tập suốt đời... giúp đội ngũ cán bộ, đảng viên không ngừng cập nhật kiến thức, nâng cao kỹ năng để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác tư tưởng trong kỷ nguyên số.
Tóm lại, chuyển đổi số mang đến nhiều cơ hội quý báu để đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng. Việc nắm bắt và tận dụng tốt những cơ hội này sẽ góp phần quan trọng vào việc củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, phát huy sức mạnh của toàn dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
2.2. Thách thức
Bên cạnh những cơ hội, chuyển đổi số cũng đặt ra không ít thách thức đối với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng, trong đó có các vấn đề đáng lo ngại sau:
Một là, Tin giả, xuyên tạc, chống phá từ các thế lực thù địch
Các đối tượng phản động, thế lực thù địch lợi dụng không gian mạng để phát tán thông tin sai sự thật, xuyên tạc đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Những nội dung này thường được ngụy tạo tinh vi, lan truyền nhanh chóng, gây hoang mang dư luận, làm suy giảm niềm tin của nhân dân.
Hai là, Tình trạng bóp méo thông tin, thao túng dư luận
Các thuật toán trên mạng xã hội có thể tạo ra hiệu ứng “bong bóng thông tin”, khi người dùng chỉ tiếp cận những nội dung phù hợp với quan điểm cá nhân, dẫn đến tư duy phiến diện, khó tiếp nhận thông tin đa chiều. Một số đối tượng còn lợi dụng công nghệ deepfake để tạo video giả mạo, bóp méo sự thật, gây nhiễu loạn thông tin trên không gian mạng; …
Ba là, Vấn đề bảo mật thông tin, nguy cơ tấn công mạng
Với sự phát triển của công nghệ số, nguy cơ rò rỉ thông tin, đánh cắp dữ liệu, tấn công mạng ngày càng gia tăng. Các cơ quan Đảng, Nhà nước cần có chiến lược bảo mật chặt chẽ để đảm bảo an toàn dữ liệu, tránh bị các đối tượng xấu khai thác nhằm mục đích chống phá.
Bốn là, Khó khăn trong quản lý, kiểm soát nội dung trên không gian mạng
Không gian mạng có tính chất xuyên biên giới, khiến việc kiểm soát thông tin trở nên phức tạp. Các nền tảng mạng xã hội do nước ngoài vận hành như Facebook, YouTube, TikTok, … có chính sách riêng về nội dung, đôi khi không tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật Việt Nam, gây khó khăn trong việc xử lý các thông tin sai lệch, phản động.
Năm là, Thách thức về nhận thức và trách nhiệm của người dùng
Một bộ phận người dân, đặc biệt là giới trẻ, chưa có kỹ năng đánh giá, phân biệt thông tin trên không gian mạng, dễ bị tác động bởi các luận điệu xuyên tạc. Việc nâng cao nhận thức, trang bị kỹ năng số cho người dân, đặc biệt là cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên, trở thành nhiệm vụ cấp thiết để ứng phó với những tác động tiêu cực của chuyển đổi số.
3. Những yêu cầu đặt ra đối với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng
Không thể phủ nhận rằng các thế lực thù địch đã “tận dụng một cách triệt để” sự phát triển của công nghệ 4.0 để chống phá Đảng, Nhà nước, chính quyền nước ta với vô vàn âm mưu, thủ đoạn tinh vi, rất nhanh và khó nhận diện. Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về “tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới” đã chỉ ra những thách thức, biểu hiện trọng tâm. Đứng trước những thách thức và biểu hiện này, tác giả đưa ra 03 (ba) yêu cầu chính đặt ra đối với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng. Cụ thể như sau:
3.1. Tăng cường năng lực nhận diện và đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch
Trong bối cảnh chuyển đổi số, các thế lực thù địch, phản động ngày càng gia tăng, hoạt động chống phá trên không gian mạng với nhiều phương thức tinh vi. Do đó, việc nâng cao năng lực nhận diện và đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch là yêu cầu cấp thiết nhằm bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
3.2. Nhận diện các phương thức xuyên tạc, chống phá trên không gian mạng
Các thế lực thù địch lợi dụng không gian mạng để lan truyền các thông tin xấu độc, kích động, gây chia rẽ nội bộ, làm suy giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Một số phương thức phổ biến mà các đối tượng này sử dụng bao gồm:
(i) Xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước: Chúng lợi dụng các vấn đề nhạy cảm, các sự kiện chính trị, kinh tế, xã hội để bóp méo, cắt ghép thông tin, tạo ra các luận điệu sai lệch. Ví dụ, các chính sách cải cách kinh tế, hành chính, giáo dục có thể bị xuyên tạc thành “bước lùi”, “đi ngược lợi ích nhân dân”.
(ii) Bịa đặt, tung tin giả nhằm gây hoang mang dư luận: Tin giả thường được tạo dựng dựa trên các sự kiện có thật nhưng bị bóp méo, thêm thắt nội dung sai lệch nhằm làm sai lệch nhận thức của công chúng. Đặc biệt, trong các thời điểm quan trọng như bầu cử, dịch bệnh, thiên tai, tin giả xuất hiện với tần suất dày đặc, gây nhiễu loạn thông tin.
(iii) Lợi dụng các vấn đề xã hội để kích động, chia rẽ nội bộ: Các đối tượng phản động khai thác những mâu thuẫn xã hội như vấn đề dân tộc, tôn giáo, môi trường, lao động… để kích động biểu tình, gây mất ổn định chính trị. Họ sử dụng các nền tảng mạng xã hội để kêu gọi, tổ chức các hoạt động chống phá.
(iv) Sử dụng các hình thức truyền thông hiện đại để thao túng nhận thức:
Bằng cách sử dụng công nghệ AI, deepfake, video cắt ghép, các thế lực thù địch có thể tạo ra những nội dung giả mạo nhưng trông rất chân thực, từ đó thao túng dư luận, làm suy giảm niềm tin vào các thông tin chính thống.
Tựu chung lại, có thể nhận dạng các kiểu chống phá Đảng, Nhà nước thông qua một số thủ đoạn như: tập trung xây dựng, thiết kế các website, trang thông tin điện tử tổng hợp, facebook, fanpage, … thậm chí là giả mạo các cá nhân, cơ quan, tổ chức có sức ảnh hưởng ngụy tạo, đưa những thông tin chính thống xen lẫn các thông tin bịa đặt, xuyên tạc; kêu gọi đòi quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí … Từ đó gây ra hiểu lầm, tạo bè phái, tranh chấp, đấu đá quyền lực, mất đoàn kết, phân tán, lệch lạc trong tư tưởng. Thậm chí chúng còn lợi dụng mạng xã hội để gây kích động biểu tình, tập hợp lực lượng để chống phá Đảng, Nhà nước, chính quyền.
3.3. Xây dựng cơ chế phản biện nhanh, kịp thời, chính xác
Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về “tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới” đã xác định rõ phải đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao chất lượng và hiệu quả tuyên truyền chính trị; đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch theo hướng chủ động, có tính thuyết phục cao, hấp dẫn; tăng cường thông tin tích cực đi đôi với ngăn chặn có hiệu quả, xử lý, xóa bỏ thông tin xấu độc trên internet, mạng xã hội …
Trước sự phát triển mạnh mẽ của không gian mạng, việc phản bác, đấu tranh với các quan điểm sai trái cần được thực hiện một cách chủ động, linh hoạt và có hệ thống.
Một số giải pháp quan trọng trong phạm vi bài viết này, tác giả đề cập tới bao gồm:
Một là, phát triển hệ thống giám sát, cảnh báo sớm thông tin xấu độc:
Cần triển khai các công cụ công nghệ số để tự động phát hiện, phân tích và cảnh báo sớm các nội dung xuyên tạc, chống phá trên không gian mạng. Các cơ quan chức năng cần hợp tác với các nền tảng số, các Tập đoàn Công nghệ thế giới và các Công ty công nghệ ở Việt Nam để kịp thời ngăn chặn các nội dung vi phạm.
Hai là, tổ chức lực lượng phản biện nhanh, hiệu quả:
Lực lượng bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng cần có sự phối hợp giữa các cơ quan tuyên truyền, báo chí, chuyên gia truyền thông và cộng đồng mạng xã hội. Các nhóm chuyên trách cần được trang bị kiến thức chuyên sâu về tư tưởng chính trị, công nghệ số để có thể phản bác kịp thời các luận điệu sai trái.
Ba là, nâng cao chất lượng truyền thông chính thống, tạo sức hút với dư luận:
Để đấu tranh hiệu quả với các thông tin xấu độc, cần xây dựng hệ thống truyền thông chính thống mạnh mẽ, nội dung phong phú, hấp dẫn, dễ tiếp cận. Cần tận dụng các nền tảng mạng xã hội, ứng dụng công nghệ số để truyền tải thông tin một cách sinh động, thu hút công chúng, đặc biệt là giới trẻ.
Bốn là, xây dựng các diễn đàn đối thoại trực tuyến:
Việc tổ chức các diễn đàn, tọa đàm trực tuyến trên các nền tảng số sẽ giúp cung cấp thông tin chính thống, giải đáp thắc mắc của người dân, đồng thời phản bác trực tiếp các luận điệu sai trái.
Năm là, tăng cường giáo dục kỹ năng nhận diện thông tin xấu độc:
Người dân, đặc biệt là nhóm các đối tượng là thanh niên – thường xuyên sử dụng và tiếp cận nền công nghệ hiện đại, cần được trang bị kỹ năng nhận diện tin giả, thông tin xuyên tạc trên mạng. Các chương trình giáo dục, đào tạo kỹ năng số cần được lồng ghép vào hệ thống giáo dục và đào tạo chính trị - tư tưởng cho cán bộ, đảng viên.
Như vậy, trước những thách thức từ không gian mạng, việc nâng cao năng lực nhận diện và đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch là nhiệm vụ quan trọng trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, báo chí, lực lượng chuyên trách và toàn xã hội nhằm tạo ra một hệ thống phòng thủ vững chắc trước các âm mưu chống phá của các thế lực thù địch trong môi trường số.
4. Kết luận và kiến nghị
4.1. Kết luận
Trong bối cảnh chuyển đổi số, không gian mạng trở thành mặt trận quan trọng trong công tác tư tưởng, nơi diễn ra cuộc đấu tranh gay gắt giữa các hệ tư tưởng, quan điểm chính trị. Việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng không chỉ là nhiệm vụ cấp thiết mà còn là yêu cầu mang tính chiến lược, góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển bền vững đất nước.
Quá trình chuyển đổi số mang lại nhiều cơ hội trong công tác tuyên truyền, giáo dục và định hướng dư luận, giúp Đảng và Nhà nước tiếp cận nhân dân nhanh hơn, hiệu quả hơn. Tuy nhiên, nó cũng đặt ra những thách thức lớn, đặc biệt là nguy cơ lan truyền thông tin sai lệch, sự chống phá từ các thế lực thù địch và vấn đề an ninh mạng.
Để bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, bao gồm: nâng cao năng lực nhận diện và đấu tranh với các quan điểm sai trái, xây dựng hệ thống thông tin chính thống mạnh mẽ, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và nhân dân, ứng dụng công nghệ hiện đại trong quản lý thông tin, và hoàn thiện khung pháp lý nhằm kiểm soát hiệu quả không gian mạng.
Những giải pháp này không thể thực hiện riêng lẻ mà cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan Đảng, Nhà nước, lực lượng an ninh mạng, các tổ chức truyền thông và toàn thể nhân dân. Khi được triển khai một cách bài bản, đồng bộ, các giải pháp này sẽ góp phần củng cố trận địa tư tưởng, ngăn chặn kịp thời những âm mưu, thủ đoạn chống phá, từ đó bảo vệ vững chắc vai trò lãnh đạo của Đảng trong thời đại số.
4.2. Kiến nghị
Để bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng trong bối cảnh chuyển đổi số, cần sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan Đảng, Nhà nước, báo chí, truyền thông, cùng với trách nhiệm của mỗi cá nhân và tổ chức. Dưới đây là một số kiến nghị mà tác giả đưa ra. Cụ thể như sau:
Đối với Đảng và Nhà nước:
- Ban hành các nghị quyết, chỉ thị chuyên sâu về bảo vệ nền tảng tư tưởng trên không gian mạng, đặc biệt trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ của công nghệ số. Hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế, chính sách về quản lý không gian mạng thông qua cập nhật, bổ sung các quy định pháp lý; xây dựng chế tài xử lý mạnh mẽ đối với các hành vi phát tán thông tin xấu độc; bổ sung quy định về quản lý các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới; xây dựng cơ chế bảo vệ dữ liệu cá nhân và an toàn thông tin …
- Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng trong công tác tuyên truyền, đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch, đảm bảo sự thống nhất, chặt chẽ trong chiến lược bảo vệ nền tảng tư tưởng.
- Đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng công nghệ thông tin và an ninh mạng, phát triển các nền tảng số nội địa nhằm tạo ra không gian mạng an toàn, lành mạnh.
- Xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý, an ninh mạng, báo chí, truyền thông và các tổ chức chính trị - xã hội để đảm bảo sự đồng bộ trong xử lý thông tin xấu độc.
Đối với các cơ quan báo chí, truyền thông:
- Đổi mới phương thức truyền thông, tận dụng triệt để nền tảng số để lan tỏa thông tin chính thống, phản bác luận điệu sai trái một cách nhanh chóng, hiệu quả.
- Tăng cường nội dung tuyên truyền về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước theo hướng hiện đại, dễ tiếp cận với giới trẻ và người dùng mạng xã hội.
- Phối hợp với các nền tảng mạng xã hội trong việc xử lý thông tin xấu độc, nâng cao vị thế của các cơ quan báo chí chính thống trong định hướng dư luận.
- Xây dựng đội ngũ chuyên gia truyền thông số có kỹ năng sử dụng công nghệ mới, biết cách khai thác dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để nâng cao hiệu quả tuyên truyền.
Đối với các tổ chức, doanh nghiệp công nghệ:
- Phát triển các nền tảng mạng xã hội, diễn đàn trực tuyến nội địa có sức cạnh tranh, giảm sự phụ thuộc vào các nền tảng nước ngoài.
- Hợp tác với các cơ quan chức năng trong việc nhận diện, xử lý các tài khoản, nội dung xuyên tạc, phản động trên không gian mạng.
- Nâng cao ý thức bảo mật, xây dựng hệ thống kiểm soát thông tin mạnh mẽ, bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dùng.
Đối với cán bộ, đảng viên và nhân dân:
- Mỗi cán bộ, đảng viên cần nâng cao nhận thức về công tác tư tưởng trên không gian mạng, chủ động đấu tranh với các quan điểm sai trái, xuyên tạc. Thường xuyên tham gia các lớp tập huấn, hội thảo, tọa đàm chuyên đề bảo vệ nền tảng tư tưởng trong thời đại số để từ đó có kiến thức và phương pháp đấu tranh hiệu quả.
- Người dân cần trang bị kiến thức, kỹ năng nhận diện tin giả, thông tin xấu độc, tránh tiếp tay cho các hoạt động chống phá bằng cách chia sẻ, lan truyền thông tin chưa được kiểm chứng. Không gian mạng là nơi để bày tỏ ý kiến, nhưng mỗi cá nhân cần hiểu rõ trách nhiệm của mình trong việc chia sẻ thông tin. Cần thực hiện nghiêm túc quy tắc ứng xử trên mạng, không tiếp tay lan truyền tin giả, tin sai sự thật, đồng thời tích cực tham gia lan tỏa những thông tin chính thống, tích cực.
- Tham gia tích cực vào việc xây dựng không gian mạng lành mạnh, góp phần lan tỏa các giá trị tích cực, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.
KẾT LUẬN
Việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng mà cần sự chung tay của toàn xã hội. Khi mỗi cá nhân, tổ chức đều ý thức được vai trò và trách nhiệm của mình, không gian mạng sẽ trở thành công cụ hữu hiệu để tuyên truyền, bảo vệ tư tưởng cách mạng, góp phần xây dựng một Việt Nam phát triển bền vững trong thời đại số.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Nghị quyết 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị.
- https://www.vnis.vn/news/thong-ke-internet-viet-nam-2023/
- https://60giay.com/nguoi-viet-nam-su-dung-bao-nhieu-thoi-gian-cho-internet-moi-ngay-d20197.html
- .https://cand.com.vn/dien-dan-van-nghe-cong-an/dam-dong-bao-nguoc-tren-mang-xa-hoi-i656548/
- http://lyluanchinhtri.vn/home/index.php/dien-dan/item/4465-su-dung-mang-xa-hoi-trong-truyen-thong-chinh-tri-o-viet
- http://thinhvuongvietnam.com/Content/anh-huong-va-he-qua-cua-tin-gia-fake-news-tren-khong-gian-mang-den-kinh-te-xa-hoi-471323
- http://thinhvuongvietnam.com/Content/tinh-tao-truoc-chieu-bai-loi-dung-hoat-dong-phan-bien-xa-hoi-de-chong-pha-dang-va-nha-nuoc-viet-nam-4223
- .https://tiasang.com.vn/khoa-hoc-cong-nghe/tai-sao-con-nguoi-hay-chu-y-doc-tin-tieu-cuc-hon-tich-cuc-20601/
- https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/van-kien-tu-lieu-ve-dang/gioi-thieu-van-kien-dang/nhung-muc-tieu-phat-trien-dat-nuoc-duoc-thong-qua-tai-dai-hoi-xiii-cua-dang-374
- https://doanthanhnien.vn/tin-tuc/bao-ve-nen-tang-tu-tuong-cua-dang/chuyen-doi-so-voi-cong-tac-bao-ve-nen-tang-tu-tuong-cua-dang
0