Kera - Viên Kẹo Của Sự Lừa Dối

(CHG) Người tiêu dùng Việt Nam bàng hoàng và phẫn nộ về thông tin sản phẩm thực phẩm bổ sung Kera (kẹo rau củ Kera) có chứa chất tạo ngọt Sorbitol, tá dược để sản xuất thuốc nhuận tràng, mà không ghi lên nhãn của sản phẩm.

• Những vấn đề pháp lý mà "chiến thần" livestream Hằng Du Mục có thể sẽ phải đối diện
• Khi những giọt nước mắt khô đi, quyền lợi người tiêu dùng có được đáp ứng?
• Hằng Du Mục có đang coi người tiêu dùng là “hạt đậu”

Vỏ bọc “thiên nhiên”
Ngày 20/3, bà Trần Việt Nga, Cục trưởng Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế), đã chính thức công bố kết quả kiểm nghiệm đối với sản phẩm thực phẩm bổ sung Kera (hay còn gọi là kẹo rau củ Kera) của công ty Cổ phần Tập đoàn Chị Em Rọt. Kết quả kiểm nghiệm này không chỉ khiến dư luận xôn xao mà còn làm dấy lên nhiều lo ngại về chất lượng và sự minh bạch của sản phẩm.

Phát hiện tá dược Sorbitol có trong sản phẩm thực phẩm bổ sung Kera.

Kẹo rau củ Kera được quảng bá với những thông điệp đầy hứa hẹn về sự "thiên nhiên" và tốt cho sức khỏe, nhưng lại chứa chất tạo ngọt Sorbitol với hàm lượng lên đến 33,4 g/100g. Điều này đã tạo nên một làn sóng phản đối mạnh mẽ từ phía người tiêu dùng và giới chuyên gia.
Sự thật trần trụi đã được phơi bày, sản phẩm kẹo rau củ Kera chứa một lượng lớn Sorbitol (một chất điều vị, tạo ngọt, tá dược dùng làm thuốc điều trị nhuận tràng... có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe nếu sử dụng quá liều lượng), mà lại không hề được ghi rõ trên nhãn sản phẩm như yêu cầu của cơ quan chức năng.

Trước khi có thông báo từ Cục An toàn thực phẩm, kẹo rau củ Kera đã được các KOL, KOC có ảnh hưởng như: Hằng Du Mục, Quang Linh Vlog, Hoa hậu Thùy Tiên, cùng đội ngũ của mình thường xuyên livestream quảng cáo và bán trên các nền tảng thương mại điện tử. Những lời quảng cáo “lố”, quá sự thật về công dụng và các thành phần có trong sản phẩm như: “1 viên kẹo tương đương 1 đĩa rau”, “Kẹo không đường”, “Độ ngọt từ cây cỏ ngọt, trái táo...”, “Có 10 loại rau củ, vitamin”... được rót “mật” thông qua những con “ong chúa”- các KOL, KOC này, nhằm “hút”, “chích” hầu bao của người tiêu dùng.

Hàng trăm nghìn sản phẩm kẹo rau củ Kera đã được bán ra, trong đó, nhóm tiêu dùng sử dụng chủ yếu là trẻ nhỏ. Chính vì lẽ đó, khi Cục An toàn Thực phẩm công bố sản phẩm này có chứa chất tạo ngọt Sorbitol, hàng nghìn người tiêu dùng đã khá sốc và tỏ ra vô cùng phẫn nộ.
Việc sản phẩm kẹo rau củ Kera không ghi rõ hàm lượng và thành phần chất tạo ngọt Sorbitol trên nhãn mác không chỉ là một sai sót thông thường. Công ty Cổ phần Chị Em Rọt và Công ty Cổ phần Asia Life liệu có đang lợi dụng vào các quy định của pháp luật trong việc doanh nghiệp tự công bố sản phẩm mà “ém nhẹm” những thông tin về các chất có trong sản phẩm kẹo rau củ Kera? Đây không chỉ là hành động vi phạm các quy định của pháp luật, mà còn thể hiện sự “vô lương tâm”, coi thường đối với sức khỏe người tiêu dùng của hai doanh nghiệp này.
Những nguy cơ tiềm ẩn có trong hợp chất Sorbitol
Sorbitol là hợp chất hữu cơ thuộc loại rượu đường, dạng chất lỏng màu trắng, không mùi, với vị ngọt, hòa tan trong nước, rượu. Sobitol thuộc nhóm phụ gia tạo vị ngọt, được phép sử dụng trong thực phẩm. Trong tự nhiên chất này thường được tách chiết trong các loại trái cây và rau như ngô, bí ngô, quả táo, quả lê, quả dâu rừng, đào, mận...

Tá dược Sorbitol dùng để sản xuất thuốc nhuận tràng.

Bên cạnh đó, Sorbitol còn được ứng dụng chủ yếu trong sản xuất công nghiệp, hóa mỹ phẩm, sinh học và y dược. Trong đó, Sorbitol là tá dược dùng trong y học, để làm thuốc nhuận tràng, nhằm điều trị táo bón và được xếp vào nhóm thuốc thẩm thấu.
Chính vì vậy, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và cơ quan An toàn Thưc phẩm Châu Âu (EFSA) cho rằng: Sorbito an toàn khi sử dụng đúng liều.
Sorbitol là một dạng đường thay thế có tới 60% vị ngọt của mía đường, được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp thực phẩm, đặc biệt là trong các sản phẩm ăn kiêng và đồ ăn giảm cân. Sorbitol có đặc điểm là không làm tăng lượng đường trong máu. Vì vậy, được ưa chuộng trong các sản phẩm dành cho người tiểu đường hoặc người cần giảm cân. Tuy nhiên, khi sử dụng quá nhiều Sorbitol, cơ thể có thể gặp phải một số tác dụng phụ như đầy hơi, tiêu chảy và các vấn đề về tiêu hoá.
Cụ thể, theo khuyến cáo của tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Viện Dinh dưỡng Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) cảnh báo Sorbitol có tác dụng nhuận tràng tự nhiên, khi tiêu thụ trên 50g/ngày có thể gây tiêu chảy, đầy hơi và chướng bụng.
Bên cạnh đó, theo nghiên cứu của Mayo Clinic, Sorbitol có thể làm trầm trọng hơn triệu chứng của hội chứng ruột kích thích (IBS). Đặc biệt, theo Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ (ADA), dù Sorbitol có chỉ số đường huyết thấp hơn sucrose, nhưng khi tiêu thụ nhiều vẫn có thể ảnh hưởng đến đường huyết của người bệnh.
Một điều khiến người tiêu dùng cần lưu ý chính là nguy cơ ngộ độc nếu dùng Sorbitol quá mức. Điều đó, cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu khuyến cáo mức tiêu thụ Sorbitol không nên vượt quá 20g/ngày đối với trẻ em và 50g/ngày đối với người lớn để tránh tác động tiêu cực đến sức khỏe.
Theo WHO, chất làm ngọt nhân tạo có thể không giúp mọi người giảm cân như ý muốn. Việc sử dụng chất làm ngọt nhân tạo lâu dài có khả năng gây ra những tác động không mong muốn như việc gia tăng nguy cơ mắc tiểu đường type 2, các bệnh tim mạch...
WHO cho biết khuyến nghị mới này áp dụng cho tất cả mọi người, trừ những người đã mắc bệnh tiểu đường. WHO trước đây đã khuyên người lớn và trẻ em nên hạn chế lượng đường ăn vào ở mức 10% tổng năng lượng tiêu thụ.
Những bằng chứng khoa học trên là minh chứng cho thấy, nhiều nguy cơ tiềm ẩn khi trên nhãn sản phẩm kẹo rau củ Kera không ghi thông tin về hợp chất Sorbitol, cũng như thông tin cảnh báo, liều lượng sử dụng đối với người tiêu dùng về hợp chất này. Điều đó sẽ trở nên nghiêm trọng vì ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ nhỏ.
Trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương trước các thành phần hóa học có trong thực phẩm. Việc tiêu thụ quá nhiều chất tạo ngọt như Sorbitol có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe. Điều này không chỉ gây rối loạn tiêu hóa mà còn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ. Vì vậy, khi không có thông tin đầy đủ về các thành phần của sản phẩm, người tiêu dùng không thể đưa ra quyết định sáng suốt và hậu quả là sức khỏe của những người sử dụng sản phẩm có thể bị đe dọa.
Viên kẹo của sự lừa dối
Phải thẳng thắn thừa nhận, chiến lược và chiến dịch maketing, quảng cáo sản phẩm mang thương hiệu thực phẩm bổ sung Kera ban đầu đã rất thành công. Bằng việc tận dụng các cổ đông là KOC nổi tiếng, có sức ảnh hưởng như “chiến thần” lievestream Hằng Du Mục, Quang Linh Vlog, cũng như sử dụng hình ảnh của KOL Hoa hậu Thùy Tiên, những “đứa con tinh thần”, “đứa con đẻ” đã nhanh chóng chiếm lĩnh được niềm tin của người tiêu dùng.

Lấy làm lạ, thay vì đáp lại niềm tin của người tiêu dùng bằng những cam kết về chất dịch vụ, chất lượng hàng hóa, thậm chí bằng cả sự tri ân dành cho người tiêu dùng, thì đơn vị sở hữu thương hiệu kẹo rau củ Kera lại chọn cho mình sự “vô ơn” với người tiêu dùng và “vô lương tri” với trách nhiệm cộng đồng.

Điều đó, được minh chứng về những chiến dịch truyền thông, quảng cáo về sản phẩm kẹo rau củ kera. Đây có lẽ là điển hình của một chiến dịch quảng cáo nhố nhăng, lố bịch, không đúng sự thật về công dụng của sản phẩm, thành phần của sản phẩm, “điêu ngoa” khi đem đĩa rau ra so sánh với viên kẹo chỉ bé bằng đầu ngón tay.
Vì thế, sau khi người tiêu dùng phản ứng, báo chí phản ánh, cơ quan chức năng đã vào cuộc. Căn cứ theo khoản 5 điều 34 Nghị định số 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo, được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 129/2021/NĐ-CP của Chính phủ, do có hành vi quảng cáo không đúng, gây nhầm lẫn về chất lượng đã được công bố, Quang Linh Vlog và Hằng Du Mục đã bị xử phạt cho hành vi nói trên là 70 triệu đồng đối với mỗi cá nhân. Đồng thời, Quang Linh, Hằng Du Mục phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là buộc cải chính thông tin đối với hành vi vi phạm.
Quảng cáo “điêu” chỉ là “bề nổi của tảng băng chìm” ẩn chứa trong sản phẩm kẹo rau củ Kera. Việc cơ quan chức năng đưa ra thông tin về sản phẩm này có chứa Sorbitol, mới là "đỉnh cao" của quá trình "nghiên cứu" khoa học về sản phẩm của Cer Group và đơn vị liên quan.

Bên cạnh đó, sản phẩm thực phẩm bổ sung Kera được doanh nghiệp và những KOC quảng cáo sản phẩm có chứa chất xơ dù thành phần này không có trong hồ sơ tự công bố sản phẩm trước khi lưu hành, phần nào đó cho thấy những dấu hiệu dối lừa người tiêu dùng được thực hiện một cách bài bản, tinh vi, thậm chí rất chuyên nghiệp của những cá nhân, tổ chức trong cuộc.
Bức xúc về vấn đề này, chị N.T.M cho rằng: “Người tiêu dùng chúng tôi mua sản phẩm kẹo rau củ Kera chính là mua câu chuyện kể của Quang Linh Vlog, Hằng Du Mục, Hoa Hậu Thùy Tiên về vùng nguyên liệu của sản phẩm, về chất lượng sản phẩm, về hình ảnh người nông dân “hai sương, một nắng” có trong sản phẩm, câu chuyện về tính nhân văn của sản phẩm này dành cho những đứa trẻ kén ăn rau... tạo nên niềm tin mãnh liệt cho những ông bố, bà mẹ như tôi.
Bởi vậy, khi đón nhận thông tin về chất Sorbitol có trong sản phẩm kẹo rau củ Kera, tôi đã vô cùng tức giận và căm phẫn. Đây không chỉ là hành vi lừa dối người tiêu dùng, cố tình dấu thông tin về thành phần tá dược chứa trong sản phẩm, mà còn là hành vi phi đạo đức của đơn vị sản xuất, kinh doanh sản phẩm này.
Hàng vạn ông bố, bà mẹ đã đặt niềm tin vào những KOC như Quang Linh Vlog, Hằng Du Mục và Hoa hậu Thùy Tiên để mua sản phẩm kẹo rau củ Kera và cũng hàng vạn đứa trẻ đã sử dụng sản phẩm này. Nếu sự việc không được phanh phui kịp thời thì hậu quả để lại cho thế hệ tương lai của đất nước sẽ thật nặng nề”.
Chị M. chợt nhìn xa xăm, giọng thoáng chút đượm buồn: “Viên kẹo này tuy ngọt nhưng khoác lên tấm áo câu chuyện của sự lừa dối. Theo tôi sản phẩm này nên gọi tên là: Kẹo hương rau củ Kera thì đúng hơn”.
Câu chuyện về sản phẩm thực phẩm bổ sung Kera, Hằng Du Mục và Cer Group chắc chắn sẽ chưa kết thúc. Các cơ quan chức năng liên quan chắc chắn sẽ tiếp tục vào cuộc và sẽ có những biện pháp thích đáng nhằm bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay trên cộng đồng mạng xã hội vẫn còn rất nhiều người tiêu dùng chỉ vì niềm yêu thương thần tượng mà quên đi việc bảo vệ quyền lợi của chính mình và những người thân yêu quanh mình. Điều đó sẽ không tốt và kém văn minh khi những cuộc “khẩu chiến” phi lý không hồi kết diễn ra trên nền tảng mạng xã hội.
Vì vậy, qua vụ việc này, đề nghị các cơ quan chức năng cần tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật trong lĩnh vực hàng tiêu dùng để giúp cho người dân trở thành những người tiêu dùng thông thái.

Theo ông Nguyễn Lê Hoan, Chánh văn phòng Quỹ Chống hàng giả: “Công ty Cổ phần Tập đoàn Chị Em Rọt không ghi tá dược Sorbitol, cũng như thông tin cảnh báo trong quá trình sử dụng, liều lượng... trên nhãn sản phẩm thực phẩm bổ sung Kera là vi phạm nghiêm trọng việc ghi nhãn hàng hóa. Đơn vị này có thể bị cơ quan chức năng xử phạt vi phạm hành chính với số tiền lên tới 60 triệu đồng (căn cứ tại Khoản 4 Điều 31 Nghị định 119/2017/NĐ-CP được sửa đổi bổ sung bởi nghị định 126/2021/NĐ-CP về mức xử phạt đối với hành vi kinh doanh hàng hóa). Phạt tiền gấp 02 lần mức tiền phạt quy định đối với hàng hóa vi phạm là: lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, chất bảo quản thực phẩm, thực phẩm chức năng. Biện pháp khắc phục đối với hành vi vi phạm trên: buộc thu hồi hàng hóa và buộc ghi nhãn hàng hóa đúng quy định trước khi tiếp tục lưu thông; buộc thu hồi và tiêu hủy nhãn hàng hóa vi phạm... Đặc biệt, đối tượng vi phạm về việc ghi nhãn hàng hóa buộc nộp lại số tiền bằng giá trị tang vât, phương tiện vi phạm hành chính đã tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy trái quy đinh của pháp luật”. “Cụ thể, trong buổi gặp gỡ báo chí “chui”, ông Lê Tuấn Linh, đại diện Công ty Cổ phần Tập đoàn Chị Em Rọt, đơn vị này đã bán được hơn một trăm nghìn sản phẩm thực phẩm bổ sung Kera. Như vậy, nếu cơ quan chức năng áp dụng biện pháp khắc phục trên, thì phía doanh nghiệp chắc chắn sẽ phải nộp lại số tiền thu lợi bất chính vô cùng lớn vào ngân sách nhà nước, ông Hoan cho biết thêm.

• Rủi ro khi đi “chợ” Tiktok

• phản hồi

• cùng chuyên mục